Sonbahar yağışları, kışlık tahıl ekimlerinin tavlı toprağa yapılabilmesi, ekilen tohumların normal şekilde çimlenebilmesi ve sürgünlerin toprak yüzüne çıkabilmesi için oldukça uygun zamanlarda ve miktarlarda geldiği için tahıl ekilmiş tarlalarda bitkiler toprak yüzünü iyi bir şekilde kaplamış bulunmaktadır. Ekilişlerin bulunduğu çoğu yörelerde yağışlar kısmen devam etmekte, tahıl fideleri de kardeşlenme dönemine girmiş bulunmaktadır. Bütün uyarılara karşılık ekime çok erken başlamış olan bazı üreticilerimizin bitkileri kardeşlenmeyi geçip, sapa (kamışa) kalkma dönemine girmiş olup, kış ayları çok soğuk geçerse , özellikle kar örtüsünün yeterli olmadığı ya da aralıklı erime ve donmaların olduğu alanlardaki tahıl bitkilerinde başta arpa olmak üzere yaprak uçlarından başlayan yanmalar olabilecektir. Bitkilerin önce kendi büyüme ve gelişmeleri için, sonra da ürün vermeleri için ihtiyaçları olan besin maddelerini üreten birer fabrika olan yapraklarda olabilecek bu zararlar alınacak verim miktarında azalmalara yol açabilecektir. Daha sonra koşullar iyi gider ve iyi bir mahsul alınırsa üreticiler açık kapandı zannetmektedir, halbuki o zarar olmazsa alacağı verim daha yüksek olacaktır.
Ekinlerin iyi bir çıkış yapması ve kışa kardeşlenmiş olarak girmesi, iyi bir verim için ilk önemli etkendir. Üreticilerin birim alandan yüksek verim almasına en çok katkı yapan diğer önemli bir etken ise bitkilerin ihtiyacı olan besin maddeleridir. Bitkiler besin maddelerini bulundukları topraktan çok büyük ölçüde kökleri vasıtasıyla ve toprak suyunda erimiş olarak alır. Toprakta bitkinin büyümesi, gelişmesi ve ürün vermesi için gereken besin maddelerinden yetecek miktarda olmadığında, eksik olan kısım gübreleme ile sağlanır. Ancak toprakta hangi besin maddesinden ne kadar olduğu bilinmeden yapılacak gübre uygulamaları bazı besin maddelerinden fazla verilmesine neden olurken, bazılarını eksik bırakabilir. Gereken besin maddelerinden , ihtiyacı karşılayacak miktarda verilebilmesi için uygun yöntemlerle alınmış örneklerde analiz yapılması gerekir.
Her ne kadar bir çok yazılı ve sözlü ifadelerde üreticilerimizin toprak hatta yaprak analizlerine önem verdiği ve bunlara dayanarak gübreleme yaptığı ileri sürülse de ilgililerin bütün çağrılarına, yapılan uyarılara, açıklamalara ve devlet teşviklerine rağmen tahıl üreticilerinin önemli bir kısmı bu konuyu ciddiye almakta zayıf kalmıştır. Bilinçsiz gübre kullanımı, yaşamın devamı için en kıymetli varlıklardan olan toprağın ve yer altı sularının kirlenmesine neden olmaktadır. Topraklarda meydana getirdiği sinsi zarar verim gücünün giderek azalmasına neden olmakta, elde edilecek ürün miktarının azalmasına yani verimin düşmesine , ürün kalitesinin istenilen düzeyin altında kalmasına sebep olmakta, üretim maliyetini artırmakta ve sonuçta üreticinin gelir kaybına neden olmaktadır.
1990 lı yıllardan bu yana çok sayıda verim ve kalite artırıcı gübre piyasaya girmiştir. Ancak piyasada ne olduğu belirsiz , merdiven altı üretim olarak da isimlendirilen sahte gübreler de bulunmaktadır. Gübrelerin sahte olup, olmadığı laboratuvar çalışması olmadan anlaşılamamaktadır. Özellikle sıvı gübrelerde sahtecilik daha yaygındır fakat katı gübrelerde de sahte gübre olayları artmaktadır.
Geçen yılın kurak koşulları nedeniyle tahıllarda önemli verim kayıpları ve buna bağlı olarak rekolte düşüklüğü yaşanmıştır. O tarihlerde , ilkbaharda verilmesi gereken gübre çeşitleri ve miktarları ile verme zamanları konusunda yapılan uyarılara dikkat eden Eskişehirli üreticilerin diğerlerine göre daha iyi verim, daha yüksek ürün kalitesi aldıkları, maliyetlerinin de daha az olduğu öğrenilmiştir. Bu sonuç örnek alınmalı, her yıl öncekilerden farklı koşullar getirebileceğinden gübre çeşitleri ve verilme zamanları konusunda ilgililerin uyarıları dikkate alınmalı, toprak analizleri mutlaka yaptırılmalı, toprak örnekleri üşenmeden doğru alınmalı, sadece teşviklerden yararlanmak için gelişigüzel şekilde hatta gelişigüzel bir yerden alınmamalıdır. Çünkü bu en azından kendi kendini kandırmak olmaktadır. Geçen yılın şartları gereği çoğalma, yayılma imkanı bulan ve mutlaka mücadele edilmesi gereken bazı yabancı otların bu yılın ekilişlerinde sorun yaratma olasılığı fazladır. Bunun da dikkatle izlenmesi gerekmektedir. Tahıl bitkileri iyi çıkış yapmışlardır, bakımları da iyi yapılırsa , iyi ürün elde etme ümidi ve şansı artacaktır.