Şiddet İçeren Oyunlar
Şiddet içeren oyunlar, çocukların zihinsel ve duygusal gelişimini olumsuz etkileyebilir. Bu tür oyunlar, saldırganlığı normalleştirme ve empati duygusunu azaltma riski taşır. 13 yaş altı çocukların oynamaması gereken bazı şiddet içerikli oyunlar şunlardır:
a) Grand Theft Auto (GTA) serisi b) Call of Duty serisi c) Mortal Kombat serisi d) DOOM serisi e) Assassin's Creed serisi
Bu oyunlar, gerçekçi şiddet sahneleri, kan ve vahşet içerir. Ayrıca, bazılarında suç işleme ve yasa dışı faaliyetler teşvik edilir.
Cinsel İçerikli Oyunlar
Cinsel içerikli oyunlar, çocukların yaşlarına uygun olmayan cinsel bilgilere maruz kalmalarına neden olabilir. Bu tür oyunlar, çocukların sağlıklı cinsel gelişimini olumsuz etkileyebilir. Kaçınılması gereken bazı cinsel içerikli oyunlar:
a) The Witcher serisi b) God of War serisi c) Leisure Suit Larry serisi d) Duke Nukem serisi e) Catherine
Bu oyunlar, açık cinsel içerik, çıplaklık ve yetişkinlere yönelik temalar içerir.
Korku ve Gerilim Oyunları
Korku ve gerilim oyunları, çocuklarda anksiyete, uyku bozuklukları ve kâbuslar gibi sorunlara yol açabilir. 13 yaş altı çocukların oynamaması gereken bazı korku oyunları:
a) Resident Evil serisi b) Silent Hill serisi c) Outlast d) Amnesia serisi e) Five Nights at Freddy's serisi
Bu oyunlar, yoğun korku öğeleri, rahatsız edici görüntüler ve psikolojik gerilim içerir.
Kumar ve Bahis İçeren Oyunlar
Kumar ve bahis içeren oyunlar, çocuklarda bağımlılık riskini artırabilir ve sağlıksız finansal davranışlar geliştirebilir. Kaçınılması gereken bazı kumar ve bahis oyunları:
a) Online poker oyunları b) Slot makinesi simülasyonları c) Sanal casino oyunları d) Spor bahis uygulamaları e) Loot box sistemleri içeren oyunlar
Bu oyunlar, gerçek para kullanımını teşvik edebilir ve çocuklarda kumar alışkanlığı oluşturabilir.
Aşırı Bağımlılık Yapan Oyunlar
Bazı oyunlar, tasarımları gereği aşırı bağımlılık yapabilir ve çocukların günlük yaşamlarını olumsuz etkileyebilir. Dikkat edilmesi gereken bazı potansiyel bağımlılık yapıcı oyunlar:
a) Fortnite b) Roblox c) Minecraft (kontrolsüz kullanımda) d) World of Warcraft e) League of Legends
Bu oyunlar, sürekli çevrimiçi olma ihtiyacı, sosyal etkileşim ve ödül sistemleri gibi bağımlılık yapıcı özellikler içerebilir.
Uygunsuz Sosyal Etkileşim İçeren Oyunlar
Bazı çevrimiçi oyunlar, çocukları uygunsuz sosyal etkileşimlere maruz bırakabilir. Bu tür oyunlarda siber zorbalık, yabancılarla iletişim ve kişisel bilgilerin paylaşılması gibi riskler bulunur. Dikkat edilmesi gereken oyunlar:
a) Second Life b) IMVU c) Habbo Hotel d) Avakin Life e) Discord (oyun içi sohbet platformu)
Bu platformlar, yetişkin içerik ve uygunsuz davranışlara maruz kalma riski taşır.
Aşırı Rekabetçi Oyunlar
Aşırı rekabetçi oyunlar, çocuklarda stres, öfke ve hayal kırıklığı gibi olumsuz duygulara yol açabilir. 13 yaş altı çocuklar için uygun olmayabilecek bazı rekabetçi oyunlar:
a) Dota 2 b) Counter-Strike: Global Offensive c) Overwatch d) Rainbow Six Siege e) PlayerUnknown's Battlegrounds (PUBG)
Bu oyunlar, yoğun rekabet ortamı ve bazen toksik oyuncu davranışları içerebilir.
Ebeveynler İçin Öneriler
Yaş Sınırlamalarına Dikkat Edin
Oyunların üzerindeki PEGI (Pan European Game Information) veya ESRB (Entertainment Software Rating Board) gibi yaş derecelendirmelerine dikkat edin. Bu derecelendirmeler, oyunun içeriği hakkında bilgi verir ve hangi yaş grubuna uygun olduğunu belirtir.
Oyun İçeriğini Araştırın
Çocuğunuzun oynamak istediği oyunlar hakkında önceden araştırma yapın. Oyun incelemelerini okuyun, oynanış videoları izleyin ve diğer ebeveynlerin deneyimlerini öğrenin.
Çocuğunuzla İletişim Kurun
Çocuğunuzla oyunlar hakkında açık bir iletişim kurun. Hangi oyunları neden oynayabileceğini veya oynayamayacağını anlaşılır bir şekilde açıklayın.
Alternatif Oyunlar Önerin
Uygun olmayan oyunlar yerine, çocuğunuzun yaşına ve ilgi alanlarına uygun alternatif oyunlar önerin. Eğitici ve yaratıcı oyunları teşvik edin.
Oyun Sürelerini Sınırlayın
Çocuğunuzun günlük oyun süresini sınırlayın ve diğer aktivitelere zaman ayırmasını sağlayın. Fiziksel aktiviteler, okuma ve sosyal etkileşimleri teşvik edin.
Ebeveyn Kontrolleri Kullanın
Oyun konsolları, bilgisayarlar ve mobil cihazlarda bulunan ebeveyn kontrollerini etkinleştirin. Bu kontroller, uygunsuz içeriğe erişimi sınırlamaya ve oyun sürelerini yönetmeye yardımcı olur.
Birlikte Oynayın
Çocuğunuzla birlikte oyun oynayarak, oyun deneyimini paylaşın ve içeriği kontrol edin. Bu, aynı zamanda aile bağlarını güçlendirmenin de bir yoludur.
Çevrimiçi Güvenliği Öğretin
Çocuğunuza çevrimiçi güvenlik kurallarını öğretin. Kişisel bilgileri paylaşmama, yabancılarla iletişim kurmama ve şüpheli durumları bildirme gibi konularda bilinçlendirin.
Oyun Bağımlılığı Belirtilerine Dikkat Edin
Çocuğunuzda oyun bağımlılığı belirtileri gözlemliyorsanız (okul performansında düşüş, sosyal izolasyon, uyku düzensizlikleri gibi), profesyonel yardım almaktan çekinmeyin.
Pozitif Pekiştirme Kullanın
Çocuğunuzun uygun oyunları tercih etmesi ve oyun sürelerine uyması durumunda olumlu geri bildirimde bulunun ve ödüllendirin.
13 yaş altı çocuklar için uygun olmayan oyunlar, çocukların zihinsel, duygusal ve sosyal gelişimini olumsuz etkileyebilir. Ebeveynler olarak, çocuklarımızın oyun alışkanlıklarını yakından takip etmek ve yönlendirmek önemlidir. Yaşa uygun, eğitici ve eğlenceli oyunları teşvik ederek, çocuklarımızın sağlıklı bir şekilde büyümelerine ve gelişmelerine katkıda bulunabiliriz.
Unutmayın ki her çocuk farklıdır ve bireysel olarak değerlendirilmelidir. Bazı çocuklar, yaşlarından daha olgun olabilir ve daha karmaşık oyunları anlayabilir. Ancak genel olarak, 13 yaş altı çocuklar için yukarıda belirtilen oyun türlerinden kaçınmak ve yaşlarına uygun alternatifler sunmak en doğru yaklaşım olacaktır.
Çocuklarımızın dijital dünyada güvenli ve sağlıklı bir şekilde büyümelerini sağlamak, ebeveynler olarak bizim sorumluluğumuzdur. Doğru rehberlik ve dengeli bir yaklaşımla, çocuklarımızın oyun deneyimlerini olumlu ve geliştirici bir hale getirebiliriz.
