2020-2022 döneminde dış ticaret fazlası veren Türkiye otomotiv sektörü, 2023 yılında binek araç ithalatındaki patlamayla birlikte 3 milyar dolarlık dış ticaret açığı yaşadı. 2024’te ticari araç ve otobüs ihracatıyla kısa vadeli bir toparlanma sağlansa da, 2025’in ilk çeyreği sektör adına endişe verici sinyaller verdi.
“Yerli Üretim Olmadan Sürdürülebilirlik Mümkün Değil”
Otomotiv sektör temsilcilerinden LenaCars Genel Müdürü Selçuk Nazik, teknolojiyi ve yerli üretimi merkeze almayan politikaların uzun vadede sektörü sürdürülemez hale getirdiğini belirtti. Nazik, ABD’nin 2024’teki 374 milyar dolarlık dış ticaret açığına karşın Çin’in 93,9 milyar dolar fazla verdiğini hatırlatarak, “Ticaret savaşları Türkiye için üretim üssü olma şansı sunabilir ama Çinli markaların Türkiye’ye yatırım yapmaması büyük bir tehdit” dedi.
Çin’den İthalat Arttı, Cari Açık Büyüyor
2024 yılı itibarıyla Türkiye, Almanya’dan 4,92 milyar dolar, Çin’den ise 1,57 milyar dolarlık araç ithal etti. Çin menşeili araçlar yalnızca 2023’te Türkiye pazarına girerek 1,5 milyar dolarlık açık oluşturdu. Nazik, “Çin artık Türkiye’nin cari açık verdiği 3. ülke. Üretim yatırımı gelmezse bu açık katlanarak büyür” uyarısında bulundu.
Togg ve Yerli Üretim Umudu
Binek araç ithalatının hızla arttığı bir dönemde, yerli otomobil Togg’un ihracata başlayamaması sektördeki baskıyı artırdı. Selçuk Nazik, “Togg’un Almanya ve Fransa gibi pazarlara girmesi prestij kazandırır ve döviz girdisini artırır. Yerli üreticilerin daha fazla katma değerli model üretmesi ve devletin daha kapsayıcı teşvikler sunması şart” diye konuştu.
2025’in İlk Çeyreği: Üretimde Düşüş Alarm Veriyor
2025 yılının ilk çeyreğinde ithalatın pazardaki payı %69’a yükselirken, toplam üretim %9, otomobil üretimi %7, ihracat %3 geriledi. Ticari araç üretimi %11, ağır ticari %39, traktör üretimi ise %41,6 oranında düşüş yaşadı.
“Stratejik Destek ve Regülasyon Şart”
Nazik, yaşanan üretim düşüşünün doğrudan istihdam ve teknoloji kaybı anlamına geldiğini vurgulayarak şunları söyledi:
“Çin’in Türkiye’de üretim yapması artık elzem. Avrupalı üreticiler için de Türkiye vazgeçilmez bir pazar. TL bazlı maliyet artışları sektörü zorluyor. Yerli üretimi destekleyen regülasyonlar hızla hayata geçirilmeli. Ayrıca Çin ve Avrupa ile üretim iş birlikleri hızlandırılmalı.”
