Doç. Dr. Ahmet Özveren, kanser ve kronik stres arasındaki bağlantıyı ele alan yeni bir bilimsel araştırmanın sonuçlarını paylaştı. ABD’de gerçekleştirilen ve Cancer Cell dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, kronik stresin kanser hastalarında metastaz riskini artırabileceği ve sağ kalım süresini etkileyebileceği ortaya kondu.
Konuya dair açıklamalarda bulunan Doç. Dr. Özveren, "Kronik stresin doğrudan kansere yol açtığına dair kesin bir sonuca ulaşılamasa da yapılan araştırmalar, stresin tümör gelişimini etkileyebileceğini gösteriyor. Bu da kanser hastalarının stres yönetiminin, tedavi süreci kadar önemli olduğunu ortaya koyuyor" dedi.
Araştırma nasıl yapıldı?
1-7 Nisan Kanser Haftası dolayısıyla çalışmayı değerlendiren Doç. Dr. Özveren, araştırmanın Washington Üniversitesi Hücre Biyolojisi ve Fizyolojisi Bölümü’nden Dr. Xue-Yan He ve ekibi tarafından yürütüldüğünü belirtti. 2024 yılında yayımlanan çalışmada, fareler üzerinde yapılan deneylerle kronik stresin hem primer hem de metastatik tümörlerin büyümesini nasıl etkilediği ve tümör mikroçevresini nasıl değiştirdiği incelendi.
Kronik stresin kanser üzerindeki etkileri
Kronik stresin çevresel ve psikososyal faktörlerle tetiklenen fizyolojik bir süreç olduğunu belirten Doç. Dr. Özveren, araştırmanın sonuçlarına dair şu bilgileri paylaştı:
Kanser teşhisi konulan bireyler, hastalığın seyri, tedavi süreci ve iyileşme şansları hakkında büyük endişe duyabiliyor. Cerrahi, ışın tedavisi ve kemoterapi gibi uzun süren tedavi süreçleri de hastalarda stres seviyesinin artmasına neden oluyor. Yapılan gözlemler ve epidemiyolojik çalışmalar, yoğun stres yaşayan kanser hastalarında metastaz riskinin yükseldiğini ve sağ kalım süresinin kısaldığını gösteriyordu. Ancak, bunun nasıl gerçekleştiği bilim dünyasında hala araştırılan bir konuydu.
Son yapılan çalışmada, kronik stresin tümör üzerindeki etkisi daha ayrıntılı şekilde ele alındı. Araştırmaya göre, stres nötrofillerin sirkadiyen ritmini bozarak ve glukokortikoid hormon salınımını artırarak, tümörün büyümesine ve yayılmasına elverişli bir ortam oluşturuyor. Bu süreç, tümör hücrelerinin metastaz yapmasını kolaylaştırıyor. Ayrıca stresin, adrenerjik sistem ve hormonlarını (özellikle adrenalin) harekete geçirerek tümörün hayatta kalmasını, büyümesini ve yayılmasını teşvik ettiği belirlendi. Araştırmada, "Kronik stresin, kanser hücrelerinin akciğere metastaz yapma olasılığını 2 ila 4 kat artırdığı görüldü" tespiti dikkat çekti.
Ayrıca, stres seviyesinin azaltılmasının bu olasılığı düşürdüğü de çalışmada ortaya kondu. Bu bulgular, kanser hastalarının psikolojik olarak stresten uzak durmasının, tedavi sürecinin başarısını önemli ölçüde etkilediğini bir kez daha gözler önüne serdi. Doç. Dr. Özveren, "Bu araştırma, kanser hastaları için stres yönetiminin tedavi kadar hayati olduğunu gösteriyor. Bu nedenle, psikolojik destek ve stresin azaltılması tedavi sürecinin vazgeçilmez bir parçası olmalı" ifadelerini kullandı.
