Otoimmün hastalıklar, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla vücudun sağlıklı hücrelerine saldırdığı ve onları yabancı olarak tanıyıp hedef alarak zarar verdiği bir grup hastalıktır. Bu tür hastalıklar, bağışıklık sisteminin işlevinde bir bozulma sonucu ortaya çıkar ve genellikle kronik bir seyir izler. Otoimmün hastalıklar, farklı organları ve sistemleri etkileyebilir, tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Otoimmün Hastalıkların Sebepleri
Otoimmün hastalıkların kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık, çevresel faktörler (virüs ve bakteriyel enfeksiyonlar gibi) ve hormonel değişiklikler, bağışıklık sisteminin yanlış hedeflere saldırmasına neden olabilir. Bu hastalıklar, daha çok kadınlarda görülme eğilimindedir ve genellikle 20 ila 40 yaşları arasında başlar.
Otoimmün Hastalıkların Yaygın Türleri
Romatoid Artrit (RA): Eklem iltihabı ile karakterize edilen bu hastalık, eklem dokularını hedef alır ve ağrı, şişlik, sertlik gibi semptomlara yol açar.
Lupus (Sistemik Lupus Eritematozus - SLE): Vücudun birçok organını etkileyebilen bu hastalık, cilt döküntüleri, eklem ağrıları, yorgunluk ve böbrek sorunlarına neden olabilir.
Çölyak Hastalığı: Glüten tüketimiyle tetiklenen bu otoimmün hastalık, bağırsakları etkiler ve sindirim sorunlarına yol açar.
Hashimoto Tiroiditi: Tiroid bezinin iltihaplanması, hipotiroidizme (tiroid hormonu eksikliği) yol açar. Belirtiler arasında yorgunluk, kilo alma ve soğuk hassasiyeti bulunur.
Multiple Skleroz (MS): Beyin ve omuriliği etkileyen bu hastalık, sinirsel iletimi bozar ve kas zayıflığı, denge sorunları ve görme kaybına yol açabilir.
Diabetes Mellitus Tip 1: Bağışıklık sistemi, pankreasın insülin üreten hücrelerine saldırarak insülin üretimini engeller. Bu durum, vücudun kan şekeri seviyelerini düzenleme yeteneğini kaybetmesine yol açar.
Psoriatik Artrit: Psoriasis (sedef hastalığı) ile ilişkili olan bu hastalık, eklemlerde iltihaplanma ve ağrılara neden olur.
Graves Hastalığı: Tiroid bezinin aşırı çalışmasına yol açarak, hızlı kalp atışı, titreme ve kilo kaybına neden olur.
Otoimmün Hastalıkların Belirtileri
Otoimmün hastalıkların belirtileri hastalığın türüne göre değişiklik gösterse de, genel olarak şunlar görülebilir:
Yorgunluk ve halsizlik
Eklem ağrıları ve şişlik
Deri döküntüleri veya kızarıklık
Sindirim problemleri
Kas zayıflığı
Ağız yaraları
Ağız kuruluğu ve göz kuruluğu
Otoimmün Hastalıkların Tedavi Yöntemleri
Otoimmün hastalıkların tedavisi, hastalığın türüne ve şiddetine göre değişir. Genellikle tedavi, bağışıklık sisteminin aşırı aktifliğini kontrol altına almaya yönelik ilaçlarla yapılır. Otoimmün hastalıklar için yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:
Kortikosteroidler: İltihabı azaltarak bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesini engeller.
Bağışıklık baskılayıcı ilaçlar: Bağışıklık sisteminin sağlıklı hücrelere zarar vermesini engellemek için kullanılır.
Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler): Ağrı ve iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olur.
Biyolojik tedavi: Bağışıklık sistemini hedef alan yeni tedavi seçenekleri arasında yer alır.
Fizyoterapi ve destek tedavileri: Eklem ağrılarını ve kas zayıflığını azaltmaya yönelik yardımcı tedavi yöntemleridir.
