Geçenlerde arkadaşım Y. Kılıçoğlu Projesi Proje Müdürü İsa Devrim Sivri İle sohbet ederken işiyle ilgili mevzulardan depreme karşı duruşumuz, yapılanlar ve yapılması gerekenler gündeme geldi. Boş vermişlik, ertelemeler ve ucuza işleri halletme mantığından sıyrıldık mı diye sordum? Genel olarak yapılması gerekenleri ve yapılanları benim için özetledi.
Bir yapının inşasına başlanmadan önce tespit edilmesi gereken ve bu tespitler neticesinde alınması gereken önlemler mevcuttur.
Depreme ve diğer zeminsel, çevresel etkilere karşı istenen dayanımlara ulaşabilmek, bu dayanıklılık için oluşturulacak zemin iyileştirmesi ve statik projelendirmenin oluşturulabilmesi bu tespitlerin tekniğine uygun şekilde yapılmasına, tespitler ile belirlenen imalatların da zamanında ve uygun nitelikte gerçekleştirilmesine bağlıdır.
Bahsi edilen ve yapı inşası öncesinde belirlenmesi gereken tespitler şu şekildedir;
1) Bölgenin jeolojik yapısının tespiti
2) Arazinin alt seviyelerindeki katmanların nitelik ve kotları ile birlikte tespiti( kum, çakıl, konglomera vb. )
3) Yeraltı suyunun statik seviyesinin tespiti
4) Arazinin heyelan, kaya düşmesi, sel vb. afet alanı içinde bulunup bulunmadığı.
5) Yapı çevresinde kayma riski bulunan yapı ya da oluşumların tespiti
6) Parselin Türkiye deprem bölgeleri haritasına göre kaçıncı derece deprem bölgesi içinde olduğunun tespiti
7) Bölgenin hangi faylar üzerinde ya da hangi faylar ile ilişkili olduğunun tespiti
8) Deprem derecesi ve faylar ile ilişkisi sonucu hangi şiddette depremlere maruz kalabileceğinin tespiti
9) Zemindeki sıvılaşma riskinin tespiti
10) Zemine ait sıkışabilirlik değerlerinin tespiti ( likit limit, sıkışma indisi ve sıkışabilirlik )
Bu tespitler sonrasında elde edilen veriler bir rapor ile düzenlenmelidir. Düzenlenen rapor neticesinde var ise zemin suyu ile ne şekilde mücadele edilmesi gerektiği, yapılması gereken su izolasyonunun nitelik ve tekniği, oluşturulması gerekebilecek iksa amaçlı forekazık vb. nin çap-nitelik-derinliği, temel altında zemin iyileştirme amaçlı oluşacak jetgrout vb. nin nitelik-çap-derinliği, yine temel altında gerçekleştirilecek dolgunun niteliği belirlenebilecektir. Yine bu önlemler ve önceden yapılan tespitler ile oluşan rapor neticesinde hesaplanan uygun statik projeler oluşacaktır. Bu konuda asli olan yapılarda görevli teknik personellerin ve yapı sahiplerinin deprem ve diğer tüm çevre koşullarının öneminin farkında olması, bu hassas bilince sahip olmasıdır. Çünkü bütün bu çalışmalar hiç yapılmadan yapıya başlanması kadar bu çalışmaların sadece evraksal olarak yapılıp sonrasında gereği yapılmadan kenara koyulması da son derece tehlikelidir. Yakın tarihimizde olan depremler bunun en acı tecrübeleridir. Dolayısı ile tüm tespitler, raporlamalar, uygulamalar tekniğine uygun şekilde oluşturulmalıdır. İmalatlarda bu değerlendirmelere uygun şekilde gerçekleşmelidir. Teknik personellerin asli görevi bunu sağlamak, gerçekleştirmek ve takipçisi olmaktır.
İsa'ya teşekkürlerimi gönderiyorum. Olması gerekenleri, kendisinin de titiz çalışma programıyla anlattı ancak bu netliği bozanlar da umarım eskisi gibi çıkmaz ve özellikle bu konuda yapılması gerekenler harfiyen yapılır.