Çanakkale’nin tek içme suyu kaynağı olan Atikhisar Barajı’nın koruma havzasında Koza Altın İşletmeleri tarafından açılmak istenen altın madeninin iki kez reddedilen ÇED dosyasının revize edilerek yeni başvurusu dolayısıyla Ankara’daki Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nda İnceleme Değerlendirme Komisyonu (İDK) toplantısı gerçekleştirildi.
KAYMAZ’DA İŞLEME PLANI
Çanakkale’den çıkarılacak 2 milyon 700 bin ton cevherin günde 149 kamyonla Sivrihisar İlçesi’ndeki Kaymaz Mahallesi’ndeki Koza AŞ’nin 5 milyon 500 bin metreküp kapasiteyle planlanan Kaymaz Altın ve Gümüş Madeni Üçüncü Kapasite Artışı ile İlave Maden Atık Depolama Tesisine taşınarak işlenmesini öngören proje Eskişehir açısında da büyük önem taşıyor.
İKİ KENTTEN YOĞUN KATILIM
Çanakkale ve Eskişehir başta olmak üzere ciddi çevre talanına neden olacak projenin İDK toplantısına CHP Eskişehir Milletvekilleri Utku Çakırözer, Jale Nur Süllü, İbrahim Arslan, CHP Çanakkale Milletvekilleri İsmet Güneşhan, Özgür Ceylan, Çanakkale Belediye Başkanı Muharrem Erkek, Sivrihisar Belediye Başkan Yardımcısı Enver Sadak, Avukat Hüseyin Akçar, Kazdağları Ekoloji Platformu, Eskişehir Doğa ve Yaşam Platformu, İDA Dayanışma Derneği, Kazdağı Dayanışma Derneği, Kazdağı Koruma Derneği, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nden teknik heyet katıldı. Eskişehir Doğa ve Yaşam Platformu’ndan Avukat Mert Yedek, Eskişehir-Bilecik Tabip Odası Başkanı Nazan Aksaray, Akif Aladağ, Hüseyin Gül toplantıda yer aldı. Eskişehir adına TEMA Vakfı’ndan ise Kıdemli Savunuculuk Koordinatörü Onur Küçük toplantıyı takip etti.
2 MİLYON 700 TON GÜNDE 149 KAMYON
Eskişehir Doğa ve Yaşam Platformu adına konuşan Avukat Mert Yedek ise, “Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığında Çanakkale’de açılacak maden ocağı projesiyle 490 km uzaklıktaki Çanakkale’den 2 milyon 700 bin ton cevherin, günde 149 kamyon ile Eskişehir Kaymaz mahallesine taşınarak zenginleştirme yapılması planlanan projenin inceleme değerlendirme komisyonu toplantısı yapılacaktır. Bu madencilik katliamı uğruna 5 milyon 500 bin metreküp kapasiteyle mahkeme kararlarına rağmen yapılan üçüncü zehir atık barajına taşınması planlanıyor. Projede Çevresel Etki Değerlendirme süreçleri usulüne uygun işletilmediği, özellikle proje içerisinde Eskişehir’e olan etkileri hiçbir surette değerlendirilmemiştir. Dolayısıyla ÇED yönetmeliği gereğince entegre projelere uygulanacak usullere uyulmamıştır” diye konuştu.
HİÇBİR DEĞERLENDİRME YOK
“Çanakkale maden projesiyle birlikte Kaymaz Altın madenine taşınacak cevher projeleri Eskişehir’i maden çöplüğüne döndüreceği açıktır” diyerek konuşmasına devam eden Yedek, “Sarıcakaya, Tepebaşı, Bozüyük, Erzurum, Ürgüp, Söğüt ve Gediz’den de maden taşınması planlanmaktadır. Bütün bu projelerin kümülatif bir etki değerlendirmesine tabi kılınması gerekmektedir. Aynı zamanda Kaymaz halkının içme suyuna erişimi ve ciddi sağlık problemleriyle beraber sağlık etki değerlendirmelerinin çed raporlarında değinilmesi ve araştırılması gerekmektedir. Fakat Kaymaz’a dair özel bir kanser taramasına ihtiyaç varken hiçbir sağlık etki değerlendirmesi yapılmaması halk sağlığının hiçbir surette önemsenmediğinin kanıtıdır. Ayrıca 3. Maden Atık Depolama Tesisi (MAD-3)’ projesi yürütmeyi durdurma ve iptal kararına karşın söz konusu inşasına devam edildiği hatta bu inşaatın tamamlandığına dair. Mahkeme kararlarını uygulamakla görevli yetkilileri, mahkeme kararına rağmen tesisin inşasına kimlerin izin verdiği, söz konusu atık barajı inşaatının neden mühürlenmediği ve denetlenmediği konularında açıklama yapmaya davet etmiş, sorumlular hakkında yasal işlemlerin yapılmasını talep etmiştik” ifadelerini kullandı.
ÇED SÜRECİ SONLANDIRILSIN
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü tarafından resmi internet sitesinde ‘yürütmeyi durdurma’ kararından sonra 8 denetim gerçekleştirildiğini hatırlatan Avukat Yedek, şu sözlerle konuşmasına devam etti: “Yürütmenin durdurulması ve iptal kararı verilen ‘3. Maden Atık Depolama Tesisi (MAD-3)’ projesi ile ilgili herhangi bir inşai faaliyet ve/veya depolama faaliyetinin olmadığı ve Kaymakamlığa yazılan Bakanlık yazılarına istinaden Mahkeme kararı doğrultusunda inşai faaliyetin durdurulmuş olduğu duyurulmuş, bu yönde şüphelerimizi dile getiren bizler toplumu manipüle etme amacında olmakla itham edilmiştir. Bütün bu hususlarla Bakanlığın gerçeğe aykırı beyanlarda bulunduğunu uydu görüntüleriyle Eskişehir Doğa ve Yaşam Platformu olarak kanıtlamamız üzerine Bakanlık hala sessizliğini korumaktadır. Kaymaz altın madeninin bu denetimsizlikle maden faciasına dair endişelerimizi güçlendirmektedir. Bırakalım yeni bir maden projesinin hayata geçmesini şirketin ruhsatının iptal edilmesi gerekirken şirket tarafından usulsüzce işletilmesi planlanan madenle karşı karşıya kalmak zorunda kalıyoruz. Bütün bu sebeplerle inceleme değerlendirme komisyonunda Bakanlığa gerekli itirazlarımızda bulunup maden projesinin ÇED sürenin sonlandırılmasına dönük mücadelemizi her alanda sürdüreceğiz.”
İTİRAZ EDİYORUZ
Kazdağları Ekoloji Platformu, İDK toplantısı öncesinde bakanlık binası önünde açıklama yaptı. Platform adına konuşan Mustafa Akkoca, “Çanakkale’nin tek içme suyu kaynağı olan Atikhisar Barajı’nın koruma alanı içerisinde, Koza Altın İşletmesi tarafından Altın-Gümüş Madeni Açık Ocak İşletmesi açılmak isteniyor. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü’nde, İnceleme Değerlendirme Komisyonu (İDK) Toplantısına katılıp, projeye ilişkin itirazlarımızı dile getirip, ÇED sürecinin sonlandırılmasını ve projenin iptal edilmesini talep edeceğiz. Yöre halkının projeyi istemediklerine dair imzalı dilekçelerini Bakanlığa teslim edeceğiz. Çanakkale milletvekillerimiz, belediye başkanımız, sivil toplum örgütlerimizle birlikte buradayız. Proje alanından elde edilecek cevher şirketin Eskişehir Kaymaz Altın Madeni İşletmesine taşınarak zenginleştirme işlemi Eskişehir’de yapılacağı için, Eskişehir milletvekillerimiz, sivil toplum örgütlerimiz de burada, bizimle” diye konuştu.
SÜRECİ ÖZETLEDİ
“Koza’nın Altın Gümüş Madeni Projesi, Çanakkale il merkezine 17 km, Terziler köyüne 1,3 km, Serçiler köyüne 2,6 km mesafede bulunan proje alanı, Atikhisar Barajı’nın ise yalnızca 1,4 km yakınında” diyen Akkoca, “Proje ile ilgili daha önce 2017’de verilen ÇED Olumlu Kararı’nın iptali için Haziran 2020’de, İda Dayanışma Derneği tarafından dava açılmış, Çanakkale Belediyesi davaya müdahil olmuştur. Şirket dava süreci devam ederken, 02.12.2020 tarihinde yeniden ÇED süreci başlatmıştır. Dava üç bilirkişi raporu sonrasında 2021 yılı sonunda kazanılmıştır. ÇED Olumlu kararının mahkeme tarafından iptal edilmesi nedeniyle, İkinci proje Bakanlık tarafından reddedilmiştir. Şirket ısrarlarına devam etmiş, aynı ruhsat alanında, farklı bir maden çalışma alanı belirleyerek, dava dosyasında belirtilen eksikleri de düzenleyerek, üçüncü bir dosya hazırlamış ve 18.02.2022 tarihinde yeni bir ÇED süreci başlatmıştır. 30/03/2022 tarihinde Halkın Katılım Toplantısı yapılmış,19/09/2023 tarihinde birinci İDK toplantısı gerçekleştirilmiştir. Bakanlık, yapılan itirazları gözeterek, şirkete ÇED Raporu revizyonu için ek süre vermiştir. Şirket eksiklerini tamamlayan revize ÇED raporunu Bakanlığa sunmuştur ve bugün, 16/04/2025 tarihinde yeniden İDK toplantısı gerçekleştirilecektir” ifadelerini kullandı.
MÜCADELEMİZ HAFIZALARDA
Kazdağları’nın yüzde 79’u maden ruhsatları ile kaplı olduğunu ifade eden Akkoca, “Daha Cengiz Holding’in Halilağa Bakır Madeni ve TÜMAD’IN Lapseki Altın Madeni’ne karşı verdiğimiz yoğun mücadele devam ederken, Koza’nın yeniden ortaya çıkması Çanakkale halkımızın sabır sınırlarını zorlamaktadır. 2019’da Atikhisar Barajı’nın hemen yakınında Altın Madeni açmak isteyen Alamosgold’a karşı Çanakkaleliler ve tüm ülke olarak verdiğimiz mücadele hafızalarımızda taptaze duruyor. Alamos’u nasıl kovduysak, Koza’yı da aynı şekilde kovacağız! Koza Altın İşletmesi A.Ş.’ne önce kayyum atandı, sonra şirket Varlık Fonu’na devredildi. Şimdi de adı ‘Türk Altın İşletmeleri’ oldu. Doğrudan Saray’a bağlı bir şirket haline getirildi. Şirketin ülkemizin pek çok yerinde, Bergama’da, İzmir Dikili’de (Çukuralan), İzmir Çoraklıtepe’de, Eskişehir’de (Kaymaz), Gümüşhane’de (Mastra), Kayseri’de (Himmetdede) altın madeni ocakları var. Daha bir hafta önce, Balıkesir’in Karesi İlçesi’nde Turplar Altın Madeni Projesi için ‘ÇED gerekli değildir’ kararı ilan edildi. Ayrıca pek çok arama ve işletme ruhsatı var” dedi.
PROJE İPTAL EDİLSİN
Akkoca, şunları söyledi: “Altın madenciliğinin yol açtığı ekolojik yıkımları Çanakkale halkı çok iyi biliyor. TÜMAD’ın, Alamos’un, Cengiz’in yüzbinlerce ağacımızı gözümüzün önünde katletmesi sonucunda orman ekosistemlerimiz yok edildi. Lapseki’de cehennem çukurları açıldı. Çan’ın Kocabaş Çayı Cengiz’e tahsis edildi. Hacıbekirler Göletleri Cengiz’in emrine tahsis edilmek üzere projelendirildi. Su toplama alanları, köylülerin içme suyu kaynakları yok edildi. Su toplayan dereler proje alanları içerisinde kaldı. Köylülerimizin geçim kaynağı olan tarlalarına kamulaştırma kararları ile cebren el konuldu. Meralar, Valilik kararları ile şirketlere verildi. Tüm Çanakkaleliler ve Eskişehirliler olarak havamıza, suyumuza toprağımıza sahip çıkacağız. Tüm altın madencilerini dağlarımızdan, ovalarımızdan çıkaracağız! Ankaralıları da mücadelemize destek olmaya davet ediyoruz. Koza’nın ÇED süreci sonlandırılsın! Proje iptal edilsin! Kazdağlarının üstü altından değerlidir! Madene verecek suyumuz yok.”
