Ciltte oluşan kahverengi lekelerin nedenleri hakkında bilgi veren Dermatoloji Uzmanı Dr. Elçin Akdaş, bu lekelerin genellikle cilt altındaki pigment üretiminin düzensizleşmesinden kaynaklandığını belirtti. Dr. Akdaş, "Melanin adı verilen pigmentin aşırı üretimi, ciltte kahverengi veya siyah lekelerin oluşmasına neden olabilir. Melanin, cildin rengini belirleyen bir maddedir ve düzensiz üretimi lekelerin ortaya çıkmasına yol açar" dedi.
Ciltteki Kahverengi Lekelerin Nedenleri
Dr. Akdaş, ciltteki kahverengi lekelerin başlıca nedenlerini şöyle sıraladı:
Güneşe Maruz Kalma: Güneş ışınları, ciltteki melanin üretimini artırarak güneş lekeleri (lentigo) veya yaşlılık lekeleri (age spots) gibi kahverengi noktaların oluşmasına neden olabilir. UV ışınları, cildin erken yaşlanmasına ve pigmentasyon sorunlarına yol açabilir.
Hormonal Değişiklikler (Melasma): Hamilelik, doğum kontrol hapı kullanımı veya menopoz gibi hormonal değişiklikler, özellikle yüz bölgesinde kahverengi lekelerin oluşmasına sebep olabilir. Bu tür lekeler, genellikle melasma olarak adlandırılır.
Yaşlanma: Yaşlanmayla birlikte ciltteki melanin üretimi düzensizleşebilir ve bu durum yaşlılık lekeleri (lentigolar) olarak bilinen kahverengi lekelerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu lekeler, genellikle 40 yaş ve sonrasında görülmeye başlar.
Çiller (Efelid): Çiller, genellikle güneşe maruz kalma ve genetik yatkınlık sonucu ciltte küçük, düz, kahverengi veya sarımsı lekeler şeklinde görülen pigmentasyonlardır. Açık tenli kişilerde daha yaygın olarak görülür.
Melanom: Cilt kanserinin en tehlikeli türü olan melanom, deri altındaki pigment hücrelerinden (melanositler) gelişir. Melanom, ciltteki koyu kahverengi veya siyah lekeler şeklinde başlar ve erken teşhis edilmezse hızla yayılabilir.
Akne İzleri: Akne veya sivilce sonrası ciltte iltihaplanma ve yara izleri oluşabilir. Bu izler, koyu kahverengi lekeler (post-inflamatuar hiperpigmentasyon) şeklinde kalabilir ve zamanla solsa da tedavi edilmedikleri takdirde uzun süre devam edebilir.
Genetik Faktörler: Bazı kişiler, genetik yatkınlıkları nedeniyle ciltlerinde kahverengi lekeler oluşmasına daha meyillidir. Benler ve doğum lekeleri, genetik faktörlerin etkisiyle ortaya çıkabilir.
Kimyasal Maddelere Maruz Kalma: Cilt bakım ürünlerinde kullanılan bazı kimyasallar veya parfümler, ciltte lekelenmelere yol açabilir. Özellikle güneşe çıkmadan önce parfüm kullanmak, ciltte pigmentasyon değişikliklerine neden olabilir.
Güneşten Korunmanın Önemi
Dr. Akdaş, kahverengi lekelerin en yaygın nedeninin güneş ışınları olduğunu vurgulayarak, güneşten korunmanın önemine dikkat çekti. "Güneşin zararlı ışınlarından korunmak, mevcut lekelerin koyulaşmasını engeller ve yeni lekelerin oluşumunu önler. Yüksek SPF'li, geniş spektrumlu ve antioksidan içeren güneş koruyucular, lekeli ciltlerin korunmasına yardımcı olur" dedi.
Tedavi Seçenekleri
Dr. Akdaş, ciltteki kahverengi lekelerin tedavisinde kullanılabilecek yöntemleri şöyle sıraladı:
Lazer Tedavileri: Fraksiyonel lazer ve Q-switch lazer gibi yöntemler, ciltteki melanin üretimini hedef alarak lekelerin tedavisinde etkilidir. Lazer tedavisi, lekelerin derinliğine ve türüne göre farklı şekillerde uygulanabilir.
Leke Mezoterapisi: Cilt altına özel ilaç ve serumların enjekte edilmesiyle yapılan bu tedavi, cildin yenilenmesini sağlar ve lekelerin görünümünü azaltır.
Mikro İğneli Radyofrekans (Altın İğne): Radyo dalgaları kullanılarak cilt altında ısı üretilir ve kollajen üretimi artırılır. Bu yöntem, ciltteki lekelerin hafiflemesine yardımcı olur.
Kimyasal Peeling: Cilt yüzeyindeki ölü hücrelerin temizlenmesini sağlayan bu yöntem, güneş lekeleri ve akne izlerinin tedavisinde etkilidir.
Mikroiğneleme (Dermaroller): Ciltte küçük iğnelerle mikro yaralar açarak cildin kendini yenilemesini teşvik eder. Bu yöntem, akne izleri ve pigmentasyon sorunlarını hafifletir.
PRP (Platelet Rich Plasma) Tedavisi: Kanınızdaki büyüme faktörlerinin cilt altına enjekte edilmesiyle cildin yenilenmesi sağlanır. PRP tedavisi, cilt lekelerini azaltabilir.
Topikal Tedaviler: Hydroquinone, retinoid ve C vitamini içeren kremler, melanin üretimini engelleyerek lekelerin solmasına yardımcı olur. Leke açıcı serumlar da pigmentasyon bozukluklarını hafifletir.
Cilt Lekelerini Önleme Yolları
Dr. Akdaş, cilt lekelerinden korunmak için şu önerilerde bulundu: "Güneşe maruz kalmayı sınırlamak ve her zaman güneş kremi kullanmak, lekelerin oluşumunu engellemek için en etkili yöntemdir. Cilt temizliği, nemlendirme ve düzenli bakım, cildin sağlıklı kalmasına yardımcı olur. Ayrıca, vitaminler ve antioksidanlar açısından zengin bir beslenme, cilt sağlığını iyileştirir ve lekelerin oluşumunu azaltır."
