Bazısı kefenlere sarılmıştı. Bazısı ise gelişi güzel yere koyulmuş, poşetlenmeyi bekliyordu. Bundan böyle ölüler yüksek rakamlarla ifade edilecekti. Ceset torbaları ve maskeli insanlar hafızaların derinliklerine yerleşen simgeler olmuştu.

Bu insanların neden öldüğü konusunda kimsenin tereddütü yoktu. Cenaze törenleri en eski evrensel biçimlerden meydana gelmiş olsa bile ölüsü ardından yas tutanlar acılarını paylaşmak için bir araya gelmiyordu. Her dinin ibadet yerleri kapanmış, ulaşım, konferans, spor, turizm gibi faaliyetler kaldırılmıştı. Teknolojinin ve modernitenin yaşandığı dönemlerde tüm dünya büyük bir sağlık krizinin eşiğine girmiş, acil ameliyatlar dışında tüm ameliyatlar iptal olmuştu. Totaliter bir rejimin baskısı gibi Covid-19 belasının pençelerinde izole edilmişliğin ve sessizliğin damgasını yaşayan toplumlar, özgürlüklerini kısıtlayan bu korku çerçevesinden kurtulabileceklerini sanıyorlardı. Oysaki bazı ülkelerde, sessizce toplu mezarlar vinçlerle kazılmıştı bile. Amerikan eyaletlerinden gelen cesetler New York'un Hart Adası'na mahkumlar tarafından gömülüyordu. Dini misyonu ile tanınan İran'ın Kum kentinin sokaklarını korona virüs dolaşıma aldığında ise İran hükümeti yetkilileri, karantina uygulamasının 1. Dünya Savaşı'ndan kalmış çağ dışı yöntem olarak değerlendirdi. Dünyanın tüm ülkelerine korona çoktan yayılmıştı. Almanya, Brezilya, Rusya, İtalya, Türkiye… Dünya Sağlık Örgütü acil durum ilan etti. 'Bu virüs hiç gitmeyebilir' denildi. Üstelik salgın nedeniyle akıl sağlığı sorunu yaşayanlara bu konu ile ilgili küresel düzeyde hizmet verilmesi çağrısı yapıldı.

Doğa üzerinde hakimiyet kurmak isteyen ilkel bilinçli toplumlara karşı, daha bir üst otorite olan covid-19 virüsünün neden olduğu bu korku verici durum, benzer anlatımlarla tarih sayfalarına geçeceği mümkün. Tüm bu sahnelerde alışılmışlığın dışında yaşanan gerçekler var. Bizleri şaşırtan bu müphemiyet karşısında aklımızın menzilini yeniden ayarladığımızda geçse olsa bazı şeylerin değerinin farkına varmış olacağız; sabahları öğrencilerin okul telaşı, sosyal ve toplumsal dayanışma, sağlık, temizlik, büyüklerin kıymeti, ibadet edilen mekanlar…