300 bine yakın insan ölmüş Suriye'de. Bu savaşın adı ne? Amerika kimi, nasıl yönetiyor? Ortadoğu bunu hep yaşıyor ve yine yapay savaş çocukları vuruyor. Evet, özet bu ancak bundan sonra ne olacak sorusuna net bir cevap olmamakla beraber tahminler var. Esad nasıl bu kadar güçlü kalabiliyor?
***
Esad'ın çatışmalar boyunca yaşadığı kayıplar var. Ülkenin bazı bölümlerinde kontrolü kaybetti. Ama rejimi, şaşırtıcı bir şekilde yerinde duruyor.
İran'dan, Rusya'dan ve Lübnanlı Hizbullah hareketinden askeri, diplomatik ve mali destek alıyor. Fakat aynı zamanda, Suriye'nin azınlıklarının çoğu ile ayakta kalmaya yetecek kadar, Sünni çoğunluktan da destek görüyor.
Bir başka önemli etken de silahlı kuvvetlerin çoğunluğunun desteğini almış olması. Savaşın ilk zamanlarında ordudan büyük çaplı firarlar beklendi ama bu hiçbir zaman gerçekleşmedi.
Şam cephesinin ön saflarında, kalabalık geçitler, kum torbaları yığılı yollar ve yanmış mahzenler arasında, çarpışa çarpışa katılaşan Suriye askerleri, silahlı isyancıları yıpratma savaşı yürütüyor.
'Amaçları sadece Suriye'yi, İsrail'e faydalı olacak şekilde bölmek. Biz bu komploya ve plana karşıyız, kanımızın son damlasına kadar savaşmaya devam edeceğiz' diye tanımlanan bir inanış var ve bu da Esad güçlerinin neden halen azalmadığını gösteriyor.
***
Suriyeli askerlerin çoğu Alevi, yani Esad'la aynı mezhepten. Ama her bir birimde Sünniler de var.
Rejim, birçok insanın beklediğinden çok daha güçlü, bu da ayakta kalmasına sebep oluyor. Ama savaşın bu kadar uzun sürmesinin bir sebebi de, isyancılar arasında birlik olmayışı.
Laik ve ılımlı İslamcı isyancılar arasında etkili bir birlik hiçbir zaman kurulamadı. Bu çevreler kendilerine gerektiği kadar destek vermediğini söyledikleri Batı'yı suçladı. Ama savaştan sağ çıkmak için, şahsi mücadelelerine odaklanmış olan milyonlarca Suriyeliye hitap edecek, uyumlu bir yöntemle öne çıkamadılar.
İsyanın başından bu yana, ayaklanmanın bir yabancı komplosu olduğunu, cihatçılarla kendisine karşı çıkma cesaretini gösteren Suriye devletini parçalamak isteyen İsrail arasında bir ittifak olduğunu söyledi.
Beşar Esad'ın yönetimden indirilmesini isteyen ABD, İngiltere, Fransa ve Suudi Arabistan'ın da aralarında bulunduğu ülkelerce reddedildi ve küçümsendi.
Ama cihatçı gruplar daha ılımlı olanlara saldırmaya ve isyana hakim olmaya başladıklarında, Esad'ın, Suriyelilerin kendi laik rejimi ile aşırı dinciler arasında bir seçim yapması gerektiği tezi, daha da inandırıcı olmaya başladı.
Suriye destekleyenleri ile çocukların ölmediği bir zemine ilerleyebilir. Peki, komşu ülkeler bu süreçten nasıl etkilenecek?