Türkiye'de son aylardaki yağışların azlığı ve barajlarda su doluluk oranların düşmesi, kuraklık riskini yeniden ülke gündemine taşıdı.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün üç aylık kuraklık haritasına göre Eylül, Ekim ve Kasım 2022'de Türkiye'nin farklı yerlerinde kuraklık yaşandı.
6 Ocak'ta Diyanet İşleri Bakanlığı'nın hazırladığı Cuma hutbesi kapsamında, camilerde kar ve yağmur yağışı için dua edildi.
Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi ise 9 Ocak'taki açıklamasında küresel ısınma ile yaşanan sorunlar arasında bağlantı olduğunu açıkladı.
'İklim değişikliği diyoruz küresel ısınma diyoruz. Bunun bir türlü somutlaştıramadık. Ama şu son yıllarda yaşadığımız kuraklık, kuraklıkla beraber elbette çölleşme ama çok daha önemlisi yağışların düzensizliği var. Yağıyor evet ama birden yağıyor. Son örnek, Antalya Kumluca. 90 günde yağması gereken yağış bir günde yağdı. Yani bir yıllık yağışın yüzde 25'i bir günde yağdı.'
İstanbul'daki barajların doluluk oranı 10 Ocak tarihi itibarıyla yüzde 31.65 seviyesinde. Son 10 yılın aynı tarihteki doluluk oranlarıyla karşılaştırıldığında bu, son 10 yılın en düşük ikinci oranı.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Meteoroloji Mühendisliği Bölümü ve Afet Yönetim Merkezi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu kar yağışı hakkında şunları belirtiyor; 'Yağmur mu kar mı yağdı? Kar yağması için hem hava soğuk olacak hem de yağış olması lazım. Kar, yağmur gibi değil, yağmur gider, toprakta fazla birikmez. Ama kar yağdığı zaman toprağın üstünü bir battaniye gibi örter ve yavaş yavaş toprağın yeraltı suyunu besler. Aynı zamanda toprağın içindeki bitki köklerini vesaireyi de dondan, ayazdan korur. Rahmet olan aslında kardır.'
Tarım ve Orman Bakanlığı, kuraklığın yaşandığı bölge temelinde, kriz yönetimi uygulaması başlatıyor
---Kuraklığın yaşandığı bölge temelinde, kuraklık kriz kararları alınarak kriz yönetimi uygulaması yürütülecek. Kuraklıkla mücadelede her ilin kendi dinamiklerine ve özel koşullarına uygun hazırlanmış 'İl Kuraklık Eylem Planları' güncellenecek.
Mevcut sulama sistemleri, teknik ve ekonomik olarak uygun olan yerlerde su tasarrufu sağlayan kapalı sistemlere dönüştürülecek. Sulama sistemlerinin bakım ve onarımları yapılacak. Planlama aşamasında olan veya yapımı devam eden sulama şebekelerinde, su kaybını azaltmak ve verimi artırmak için sulama sistemleri 'kapalı sulama şebekesi' olarak projelendirilecek.
Kuraklık kriz tahmin ve yönetimine katkıda bulunulacak şekilde bir 'tarımsal rekolte tahmin ve izleme sistemi' oluşturulacak, kurak dönem havza yönetim ve eylem planları hazırlanacak.
---Ülkenin, depolama (gölet-baraj) tesislerinin potansiyel su tutma kapasitesi artırılacak.
Atık suların toplanması, arıtılmış atık suların tarım ve sanayide tekrar kullanımına yönelik tedbirlerin alınması sağlanacak. Bu kapsamda, kapalı drenaj sisteminde dönen suyun arıtılarak yeniden sulamada kullanılması sağlanacak.
Açılmış yeraltı suyu kuyuları haritalandırılacak ve periyodik olarak izlenecek, çiftçiler konu ile ilgili bilinçlendirilecek.
İçme, kullanma, sanayi ve tarımsal maksatlı açılan bütün yeraltı suyu kuyularına tahsis edilen debinin sayaç takılarak ölçülmesi, takip edilmesi sağlanacak.
Havzalar arası su iletimi planlanacak ve gerektiğinde uygulamaya konulacak. Toprağın niteliği, arazinin yeteneği ve diğer arazi özellikleri gözetilerek uygun arazi kullanım şekilleri belirlenecek.
Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında tarım havzalarında ürün deseninin planlamasının yapılacak.
---Sulama Veri Tabanı'nın oluşturulması sağlanacak. Sulama kooperatiflerince işletilen yeraltı suyu sulama projelerinin damla sulama sistemine dönüştürülmesi için adım atılacak. Sulama şebekelerinde sulama planları oluşturulacak ve gerektiğinde kısıtlı sulama programları uygulanacak.
Olası kuraklık senaryolarına göre il bazında, ürün deseni planlanarak, riskli alanlar yem bitkileri üretimine yönlendirilecek. Olası kuraklık dönemlerinde, hayvan yemi (kaba ve kesif) arz güvenliği sağlanacak.
Kuraklıktan kaynaklanan arz, talep etkilerinden doğacak ekonomik spekülasyonların önlenmesi ve gerekli mal stoklarının oluşturulmasına yönelik bir program belirlenecek. Kuraklık ile oluşacak gıda kısıtı riskini azaltmak için tarımda verimliliği yükselten sertifikalı tohum kullanımı artırılacak.
Kuraklığa dayanıklı yeni bitki çeşitlerinin nitelikli tohumluklarının yeterli miktarda üretimi konusunda gerekli tedbirler alınacak.
Kurak dönemlerinde toprakta suyun korunumu için su hasadı teknikleri uygulanacak.
Tarımsal kuraklıkla mücadelede sulamanın etkinliğinin artırılması amacıyla çiftçilere yönelik eğitimler düzenlenecek. Modern ve iklim dostu sulama tekniklerinin kullanımının yaygınlaştırılması amacıyla çiftçilere yönelik olarak zengin içerikli yayım faaliyetleri gerçekleştirilecek.