Area Araştırma Şirketi, 'Türkiye Siyasi Durum Araştırması'nın sonuçlarını açıkladı.
Araştırma, 30 Kasım-2 Aralık tarihleri arasında NUTS2 bölgeleme sistemine göre 26 ilde 3 bin 12 kişi ile CATI yöntemiyle gerçekleştirildi. Seçmene, "Bugün milletvekili seçimi olsa hangi partiye oy verirsiniz?" sorusu soruldu.
Anketin sonuçları şöyle:
AK Parti: Yüzde 25,5
AK Parti, 14 Mayıs seçimlerinde yüzde 30,2 oy aldı. Ankete göre, AK Parti yaklaşık 5 puan oy kaybediyor.
CHP: Yüzde 19,5
CHP 14 Mayıs'ta seçimlerinde yüzde 21,5 oy aldı.
MHP: Yüzde 7,6
MHP 14 Mayıs'ta yüzde 8,6 oy aldı.
HEDEP: Yüzde 7,1
HEDEP 14 Mayıs seçimlerinde yüzde 7,5 oy aldı.
İYİ Parti: Yüzde 5,4
İYİ Parti bir önceki seçimde yüzde 8,2 oy aldı.
Zafer Partisi: Yüzde 3,4
Zafer Partisi yüzde 1,9 oy aldı.
Türkiye İşçi Partisi: Yüzde 2,3
Türkiye İşçi Partisi 14 Mayıs seçimlerinde yüzde 2,3 oy aldı.
Yeniden Refah Partisi: Yüzde 2
Yeniden Refah Partisi bir önceki seçimde yüzde 2,4 oy aldı.
Deva: Yüzde 0,9
Diğer: Yüzde 0,9
Kararsız seçmen: Yüzde 25,4.
SEÇMEN UYGULANAN EKONOMİ
POLİTİKASINI BAŞARISIZ BULUYOR
"Sizce, Türkiye'nin en önemli sorunu nedir?" sorusuna verilen yanıt ise yüzde 56,7 oranında ekonomi oldu.
"Hükümetin ekonomi politikasını başarılı buluyor musunuz?" sorusuna ise yurttaşın yüzde 70,1'i başarısız yanıtını verirken, yüzde 24,6'sı ise başarılı yanıtını verdi.
* * *
KADIN TEMSİLİ EN AZ YÜZDE 50 OLMALI
Cenevre merkezli kuruluşun geçen yıl seçime giden 47 ülkeden elde edilen verilere dayanan son raporuna göre, ilk defa dünyadaki işlevsel hiçbir parlamento yalnız erkek temsilcilerden oluşmuyor.
Ulus devletlerin parlamentolarından oluşan uluslararası örgüt Parlamentolar Arası Birlik'e (IPU) göre, tarihte ilk kez kadınlar dünya genelindeki tüm meclislerde temsil ediliyor.
Cenevre merkezli kuruluşun geçen yıl seçime giden 47 ülkeden elde edilen verilere dayanan son raporuna göre, ilk defa dünyadaki işlevsel hiçbir parlamento yalnız erkek temsilcilerden oluşmuyor.
Genel olarak bakıldığında, rapor, geçen yıl seçimlerin yapıldığı 47 ülkede, kadınların mevcut sandalyelerin ortalama yüzde 25,8'ini aldığını ortaya koydu. Bu oran, bu ülkelerde bir önceki seçimlerin yapıldığı döneme kıyasla yüzde 2,33'lük bir artışı ifade etti.
Temsil ve çeşitlilik anlamında birçok rekorun kırıldığı 2020 yılıyla kıyaslandığında temsili organlardaki erkek egemenliği dünya genelinde azalmaya devam etti.
Kadınların hakları konusunda elde edilen mesafelere rağmen bugün hala kadın erkek eşitliğinde istenilen düzeyde değil.
Cinsiyet eşitliği hala zor bir hedef
Kadınların parlamentoda temsilindeki artış dünya çapında bir olgu olmasına rağmen, cinsiyet eşitliği hala zor bir hedef olmaya devam ediyor.
Rapora göre, 1 Ocak 2023 itibarıyla dünyada sadece altı ülkenin parlamentosunda alt mecliste ya da tek mecliste-erkek sayısı kadar kadın bulunuyor.
Bu ülkeler, listenin başında 120 sandalyenin 60'ının kadınlara ait olduğu Yeni Zelanda geldi. Bu ülkeyi Küba (586 sandalyenin 313'ü), Meksika (500 sandalyenin 250'si), Nikaragua (91 sandalyenin 47'si), Ruanda (80 sandalyenin 49'u) ve Birleşik Arap Emirlikleri (40 sandalyenin 20'si) takip etti.
Temsil ve çeşitlilikte durum
Milletvekilleri arasında temsil ve çeşitlilik birçok yerde rekor seviyelere ulaştığı 2020 yılına kıyasla geçtiğimiz yıl da bu alanlarda önemli gelişmeler yaşandı.
Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde ara seçimlerde beyaz olmayan 263 kadın aday oldu. Bu rakamla 2018'de elde edilen rekordan daha fazla ilerleme kaydedildi. Ancak 2020'de zirve yapan Kongre'ye aday gösterilen kadın sayısında gerileme görüldü.
Bu arada Fransa'da yeni Ulusal Meclis için aday olanların yüzde 5,8'i azınlık kökenli oldu ve Fransa için rekor kırdı.
Çeşitlilik kavramının genellikle cinsiyet kimliği ve cinsellik şeklinde ortaya çıktı. Örneğin Kolombiya'da LGBTQ+ temsili Kongre'de üç kat artarak iki üyeden altı üyeye yükseldi.
* * *
Dünyadaki ülkelerin parlamentolarındaki kadın temsilci oranını yukarıda özetledim.
Peki birde Türkiye’ye bakalım.
Önceki gün CHP Eskişehir Milletvekili Jale Nur Süllü’den mail geldi. TBMM Genel Kurulunda kadın-erkek eşitliği hakkında konuşma yapmış.
Açıp okuduğumda TBMM’deki kadın milletvekili sayısına dikkat çekerek, bu sayının artırılmasına hatta yüzde 50, elli olması gerektiğine vurgu yapmış…
Jale Hanımın yüzde 50, elli olması gereken söylemine sonuna kadar katılıyorum…
Sözde lafa geldiğinde “kadın erkek” eşitliği gündeme geldiğinde herkes “kadın-erkek ayrımcılığına karşıyız” diyor…
Ancak uygulamaya geldiğinde bütün kurum ve kuruluşlara baktığımızda hem çalışan hem de amir-müdür pozisyonundakilerin çoğunluğu erkek.
Tamam fiziksel olarak kadınlar erkeklerin yaptıkları ağır işleri yapamaz.
Zaten kadınlarda kabul etmez.
* * *
Nur Süllü’nün mailine geri dönelim.
89 yıl önce, tamamı erkeklerden oluşan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kadınların milletvekili seçme ve seçilme hakkının, oybirliği ile kabul edildiğine dikkat çekerek, “Bugün, Meclis’te kadınlar ile ilgili verilen yasa tekliflerinin, araştırma önergelerinin aralarında kadın vekillerin de olduğu iktidar partilerince reddedilmesi, mevcut iktidarın kadına bakış açısının önemini, gözler önüne sermektedir” demiş…
1935’DE DÜNYADA 2. İDİK BUGÜN 113. SIRADAYIZ
Süllü, “Dünyadaki pek çok ülkeden önce, bu hakkı kazanan Türk Kadını, 1935’de ilk seçimlerde 17 milletvekili ile dünyada ikinci sırada iken 2023 yılında,119 milletvekili ile (%19,83) dünya parlamentolarında 113. sırada yer alıyoruz. Kadınların, Meclis’te bu denli düşük oranla temsil edilmesini kabul etmiyoruz. Türk kadınına seçme ve seçilme hakkını elde etmesini kutladığımız bugünlerde, Atatürk Devrimlerinin en önemlilerinden birisi olan siyasal hak kazanımları ile minnetle gurur duyuyorsak da Atamızın söz ettiği şekilde yetki ve yeterlilikte sahip olamamayı, toplumun yüzde 50’sini oluşturan kadınların karar mekanizmalarında yeterince yer almamasını, özellikle de TBMM’de bu denli düşük oranla temsil edilmesini de kabul etmiyoruz.”
SORUNLARIN ÇÖZÜMÜ İÇİN
KADIN TEMSİLİYETİ ARTMALI
Karar mekanizmalarında kadın temsiliyetinin artmasının, kadınların deneyim ve düşüncelerinin siyasete taşınmasının, demokrasiyi zenginleştireceği, erkek egemen anlayışı dengeleyerek tek uçlu politikaların üretilmesine engel olacak.
Kadınların siyasal temsiliyetinin, partilerin inisiyatifine bırakılmamalı. Siyasi Partiler Yasası değişmesi gerekir. Cumhuriyet Halk Partisi olarak, sivil toplum kuruluşlarının beklenti ve önerileri doğrultusunda Siyasi Partiler Yasası’nda kadınların siyasette %50 temsiliyetini sağlayacak yasa teklifini 27. Dönemde TBMM Başkanlığı’na sunmuştuk. Cumhuriyet’in kuruluş yıllarındaki ruh ve anlayışla Siyasal Partiler Yasası Değişiklik Teklifini yeni dönemde tekrar gündeme alarak destek olmaları çağrısında bulunuyoruz”.
* * *
Geçmişten günümüze kadınlar, toplumda erkeklerle eşit ve adil haklara sahip olmak ve seslerini duyurabilmek adına birçok girişimde bulundular…
100. Yılını kutladığımız Türkiye Cumhuriyeti’nde sayıları düşükte olsa hala kadınlar siyasete sıcak bakmıyor…
Bu birazda eşlerden veya babadan kaynaklanıyor…
“Siyaset erkek işidir. Elinin hamuruyla sen bu işlere bulaşma” diyerek kızlarının veya eşlerinin siyaset yapmasının önüne geçiyorlar…
Önce kız çocuklarının da siyasi partilerde yönetici, belediye meclis, belediye başkanı, milletvekili veya bir STK’da başkan olması için ailelerinin destek olmaları önemli…
Tabi ki bu yetmez…
Jale Hanımın da vurguladığı gibi belediye meclislerinde, TBMM çatısı altındaki kadın sayısını artırmak için yasa değişikliği yapılmalı…
Yüzde 50+50 yasaya konulması halinde ancak kadın-erkek eşitliği sağlanabilir…
* * *
Kıssadan Hisse:
YOLA ÇIKMAK
Yola çıkmak mı istiyorsun? Önce bu yolculuktan ne istediğini bul. Huzur sevgi aşk ya da para mı? sonra bir bilet al. Bu biletinin adı istek olacaktır. Başarmak için önce derinden istemelisin. Ardından kararlılık gelecektir. Kararını cesaretin destekler. Bunlar senin yanına alacağın malzemelerdir. İstek varsa kararlıysan ve cesaretin varsa kendine doğru yolculuğa hazırsın demektir.
Sen arzularına doğru yürürken, yaşam sana bambaşka hediyeler hazırlamaktadır.
Bu yola yalnız çıkarsın ve biletin tek gidiştir artık. Zaman zaman egon seni yolundan alıkoymak ister. Burada kararlılık seni sınayacaktır. Nasıl gidersen git bu yolculuk hayatının en önemli ve özel yolculuğu olacak. Kendine kavuştuğunda göreceksin ki her şeye değer. Arkanda bıraktıkların yüklerin yorgunlukların ve seni aşağı çeken negatif enerjiler olacaktır. Kazandıkların ise KENDİN’i gerçekleştirme sanatıdır.
Kendini bulmak en büyük hediyedir senin için ve sana bu dünyanın bütün kapılarını açan altın anahtardır.
Dışardan aramazsın sevgiyi, ilgiyi, onaylanmayı. Bir kez bu hazzı yaşadın mı tüm zenginlikler gelir seni bulur. Yeter ki İSTE KARARLI OL VE CESARET kılıcını kuşan.
* * *
FIKRA:
AYNI YAŞTA TEĞİL MİDUR?
Temel yaşlanmış ve sol ayağı devamlı ağrımaya başlamıştır. Ağrılara dayanamayan Temel günün birinde doktora gitmiş:
- “Eyi çünler toktor pey.”
- Buyrun size nasıl yardımcı olabilirim.
- “Pir şiçayetum vardur.“
- Anlatın sizi dinliyorum.
- “Haçan pubenim sol ayağım tevamli olarak ağrımaktadır. “
Temeli kısa bir süre inceleyen doktor teşhisini koyar.
- Efendim sizin sorununuz yaşlılıktan meydana gelmektedir. Yani ayağınızda romatizma vardır.
Doktorun bu teşhisini duyan Temel:
- “Ula toktor pey madem öyle diyeysunuz ama penum sağ ayağım hiç ağrımıyor o da öbür ayağımla aynı yaşta teğil midur?”.
* * *
