Siyasi partilerde aday belirleme yöntemleri, parti içi demokrasinin sağlanması
bakımından temayül yoklaması (ön seçim) önemli.
Demokrasinin sağlıklı bir biçimde işleyebilmesi partiler arası mücadelenindemokratik seçimlerle gerçekleşmesine bağlı olmakla birlikte esasen parti içiişleyişin de belli
ölçüde demokratik esaslara uygun düzenlenmesine bağlı.
Partilerce yapılan temayül yoklamasının hukuki anlamda bir bağlayıcılığı yoktur. Esasen partiler tarafından sıklıkla başvurulan bir yöntem olmamasının altında da bu neden yatıyor.
Önseçim yöntemi gibi hukuki denetime tabi değildir. Parti örgütü ve
kurumlarınca yürütülen bir süreçtir.
Siyasi partilerin milletvekili aday belirleme süreçleri yasamanın oluşması, yasaların yapılması ve hükümetlerin kurulmasında seçimlerdeki aday belirleme yönteminin ciddi bir etkisi vardır. Birçok siyaset bilimci aday tespit süreci için partilerin 'gizli bahçesi' tanımını kullanır.
Aday tespiti partilerin en önemli sürecidir. Aday tespit sürecinin doğası partinin doğasını belirler.
Türkiye'de siyasi partilerin aday tespitlerinin demokratik ve kapsayıcı olmaktan uzak olduğu herkesin malumu. Peki bu durumun arkasında hangi nedenler var? Bunlardan ilki, aday tespiti hakkındaki hukuki düzenlemeler. Yani seçim ve siyasal partiler mevzuatı temel bir belirleyici olarak öne çıkıyor. Mevzuat aday belirlenmesinde önseçim yoluyla katılımı mecbur kılmazsa partiler (istisnai dönemler dışında) kendiliğinden aday belirlemesi demokratikleştirip daha katılımcı kılmıyor.
Partilerin kendi içindeki güç ilişkileri ve rekabeti de önemli bir faktör. parti içinde rekabetin varlığı, aday tespitinde demokrasi ve katılımın önünü açarken, rekabetin olmaması merkezin aday tespitindeki gücünü arttırarak demokrasi ve katılımı sınırlıyor.
TAHMİN ETTİĞİM SONUÇ ÇIKTI
İYİ Parti'de hafta sonu temayül yoklaması Isparta milletvekili Aylin Cesur'un gözetiminde yapıldı. Kurulan 14 ayrı sandıkta 5 bin 327 oy hakkı bulunan üyeden 2 bin 693 oy kullandı.
Odunpazarı ve Tepebaşı ilçelerinde 2 bin 210, kırsal ilçelerde 483 olmak üzere toplam 2 bin 650 üyenin oy kullandığı temayül yoklamasında Nebi Hatipoğlu birinci çıktı.
Geçtiğimiz hafta içerisinde İYİ Parti milletvekili aday adaylarından dostluğumuz eskiye dayanan Nevzat Kumandaş ile ortak bir arkadaşımızın mekanında sohbet etmiştik.
'Ön seçimde benim şansım ne, kimler ön seçimde ilk 10'a girer?' diye sorusuna, 'Sen benim arkadaşımsın. Sana yalan söyleyemem. Uzun yıllar Eskişehir'de ikamet etmiyorsun. Partililer tarafından çok fazla tanınmıyorsun. O nedenle ilk 10'a girme şansın çok düşük' demiştim.
Nitekim 20'inci sırada yer aldı.
'İlk 10'da kimler yer alır?' sorusuna şu yanıtı vermiştim.
Hatta tahminimi de geçtiğimiz hafta yazmıştım.
'Nebi Hatipoğlu birinci olur. Eskişehir'de tanınmış bir iş insanı. Eskişehirspor Kulüp Başkanlığı yaptı. Onun başkanlık döneminde Siyah-Kırmızılı takım PTT 1. Liginde şampiyon olarak süper lige döndü. Eskişehirspor taraftarları tarafından seviliyor. İkinci ve üçüncü sıra tamninlerim tutmadı. İkinci sırada Bahattin Şeker veya İbrahim Sayın olur diye düşünüyorum. Özlem Ayrancı ise 4 veya 5'inci sırada çıkacabileceğikanatindeydim. İlk beş arasında Melih Aydın ile Hakan Kaymak'ın olma şansı yüksek' demiştim.
Nitekim birinci sıra tahminim tuttu.
Nebi Hatipoğlu çok fazla reklam yapmasa da geçmişte özellikle Eskişehirspor'a yaptıklarıyla şehir halkı tarafından tanınmışlığın ödülünü bin 726 gibi rekor bir oyla aldı.
Özlem Ayrancı İYİ Parti Odunpazarı İlçesi kurucu ilçe başkanı. Partiden hiç kopmadı. Ön seçim öncesi sahayı hiç boş bırakmadı.
Melih Aydın ise sosyal medya ve bilboardları çok iyi kullandı. Tanıtım konusunda başarılı idi.
Keza Hakan Kaymak'ta Eskişehir ve ilçelerde adım atmadık yer bırakmadı.
İYİ Parti'nin temayül (ön seçim) yoklamasında ilk 10'a giren isimler ve aldıkları oylar şöyle:
1- Nebi Hatipoğlu 1726 oy
2- Özlem Ayrancı 1230 oy
3- Melih Aydın 1014 oy
4- İbrahim Sayın 888 oy
5- Bahattin Şeker 776 oy
6- Hakan Kaymak 711 oy
7- Arslan Kabukçuoğlu 694 oy
8- Yağmur Gürsöğüt 643 oy
9- Nalan Eren Benakay 578 oy
10- Ramazan Gültekin 565 oy
* * *
Şimdi gözler ve kulaklar İYİ Parti Genel Merkezinde.
2023 seçimleri için milletvekili aday listeleri 9 Nisan'da YSK'ya teslim edilecek. 19 Nisan'da ise milletvekili kesin aday listeleri ilan edilecek.
Bakalım temayülden çıkan sonuç uygulanacak mı?
* * *

'Eskişehir'imiz bir kültür mozaiği'
Kültür coğrafyası, kültür grupları ve toplumsal mekansal işleyişi bakımından mekansal çeşitliliklerini inceler; dil, din, ırk, ekonomi, cinsiyet, yönetim ve diğer kültürel olguların bir yerdendiğerine değişme ya da aynı kalma yollarının tasvir ve analizi üzerinde durur. Kültürler insan grupları tarafından yaratılıp biçimlendirildiğinden, kültür coğrafyacıları da zorunlu olarak insanlarla bir bütün
halinde ilgilenmek durumundadırlar. Bununla birlikte birey olarak insanın kültürel bakımdan önemsiz ve güçsüz olduğu kanısına da düşmemek gerekir. Bir kültür her şeyden önce kendi üyelerini belirlişekillerde davranmaya zorlayan bir organizma ya da karşı konulamaz bir güç değildir. En temel düzeydekültür, birbirleriyle temas halindeki insanlar, yani halk demektir.
Eskişehir'de kültür mozaiği. Türkiye'nin dört köşesinden gelerek Eskişehir'e yerleşmiş birçok kültüre sahip insanlara kucak açan bir il.
Hatta bu insanlar kendi kültürlerini yaşatmak, geleceğe taşımak için 'hemşeri' dernekleri kurmuşlar.
Zaman zaman derneklerde bir araya gelerek kültürel etkinlikler düzenliyorlar. Bu farflı kültürlere sahip insanların bir araya geldiklerine tanık olmadım.
Tepebaşı Belediye Başkanı Ahmet Ataç, Eskişehir Dost Dernekler Platformu'nu oluşturan sivil toplum kuruluşlarını iftar yemeğinde bir araya getirmiş.
Bu iftar yemeği önümüzdeki günlerde Eskişehir'de yaşayan farklı kültürlere sahip insanların düzenleyecekleri ortak etkinliklerde bir araya gelmelerinin yolunu açmasına da öncülük etmiş olabilir.
İftar yemeğinde Ataç'ın söylediği şu söz dikkatimi çekti.
'Her bir sakini ile Eskişehir'imiz bir kültür mozaiği. Ülkemize örnek olan bir birlikteliğimiz var, tüm renkleri ile bu şehrin mayasında kardeşlik var'.
Doğru bir tespit.
Tepebaşı Belediye Başkanı Dt. Ahmet Ataç daha sonra şunları söylemiş:
'Buradan muhteşem bir manzara görüyorum, uçsuz bucaksız bir deniz gibi. Bu şehirde her zaman beraber oluyoruz, yüz yüze bakıyoruz. İftar sofrası da sofraların en güzelidir. Dini vecibeleri yerine getirirken, uzun süredir görmediğimiz dostlarımız ile de bir araya geliyoruz. Bu gece de böyle güzel sofralar kuruldu. Sevdiğimiz dostlarla bir araya gelmek çok güzel. Her bir sakini ile Eskişehir'imiz bir kültür mozaiği. Ülkemize örnek olan bir birlikteliğimiz var, tüm renkleri ile bu şehrin mayasında kardeşlik var'.
İftar yemeğine katılan Dost Dernekleri Platformu içerisinde yer alan dernek başkanları Ahmet Ataç'a teşekkür etmişler.
Farklı kültürlere sahip insanları bir araya getirip kaynaşmalarını sağlamak Eskişehir adına atılan önemli bir adım. Türkiye'nin tüm renklerini bir araya getirmesinden dolayı bir Eskişehirli olarak bende Tepebaşı Belediye Başkanı Ahmet Ataç'a teşekkür ediyorum.
* * *
Önümüz yaz. Bu farklı kültürlere sahip derneklerin üyelerini Ahmet Başkan Ramazan Bayramından sonra bir piknikte buluşturabilirse üyeler arasında da bir kaynaşma sağlanabilmenin önü açılabilir.
* * *

KEMAL KILIÇDAROĞLU'NA 6,5 PUAN KAZANDIRDI
Türkiye 14 Mayıs'ta yapılacak seçimlere kilitlenirken, İYİ Parti kulislerinde Meral Akşener'in İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ve ABB Başkanı Mansur Yavaş ile ilgili hamlesi konuşuluyor. İki ismi cumhurbaşkanı yardımcısı yaptıran Akşener'in Kılıçdaroğlu'na6.5 puan kattığı ve 'seçimi kazanacak aday' konumuna getirdiği öne sürülürken, bu hamlenin İYİ Parti'ye ise toplamda 2.5 puan kaybettirdiği ifade ediliyor.
İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener'in cumhurbaşkanı adayının belirlenme sürecinde Millet İttifakı masasından kalkmasının faturasına dair partide dikkat çekici hesaplar yapılıyor.
KILIÇDAROĞLU'NU 'KAZANACAK ADAY' YAPTI
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş'ın cumhurbaşkanı yardımcısı yapılması kararı ile aşılan krizideğerlendiren İYİ Partililere göre Akşener, Kılıçdaroğlu'nu 'kazanacak aday' yaptı.
İYİ PARTİ CİDDİ BİR OY KAYBINA UĞRADI
İYİ Partililere göre iki belediye başkanının cumhurbaşkanı yardımcısı yapılması kararıyla Millet İttifakı'nın Cumhurbaşkanı adayı olan Kemal Kılıçdaroğlu'na bir anda 6.5 puan kazandırıldı, seçimi almasının önü açıldı. Ancak anketler bu süreçte İYİ Parti'nin ise ciddi bir oy kaybına uğradığını gösteriyor.
'SEÇİM SAHASINDA KAYIPLARI TELAFİ EDECEĞİZ'
Gazeteduvar'ın haberine göre bu kaybı doğrulayan İYİ Partililer, 'Oylarımızda yüzde 2.6 düşüş oldu. 1.5 puanı topladık. Gerisini de seçim sahasında kısa sürede toplayacağız' diyor.
* * *

FIKRA:

BİZ YILLARDIR BAKIYORUZ
Akıl hastanesine yeni atanan müdür hastaneyi dolaşmaya karar vermiş. Dolaşırken hastanesinin dışarıya bakan duvarının dibinde bir grup akıl hastasının tek sıra olup duvardaki bir delikten baktıklarını görmüş. Merak içinde yanlarına giderek:
―'Yahu hepiniz toplanmış burada ne yapıyorsunuz?'.
― 'Hiçbir şey yapmıyoruz sadece bu delikten dışarı bakıyoruz.'
Bunun üzerine müdür, hastaları kenara iterek:
―'Durun bir de ben bakayım' demiş ve delikten dışarıya doğru bakmış. Bir de ne görsün delik kapalı ve hiçbir şey görünmüyor. Hiddetle akıl hastalarına dönerek:
―Yahu, demiş, 'Ben baktım bu delikten dışarı bir şey görünmüyor peki siz ne görüyorsunuz?'.
Deliler hep bir ağızdan:
―'Müdür Bey, biz yıllardan beri bakıyoruz bir şey göremedik siz bir bakışta nasıl göreceksiniz ki.'
* * *