TÜİK'in verilerine göre Türkiye'nin ekonomik ve sosyal gündemini belirleyen en büyük sorunlar arasında, son yıllarda hızla yükselen hayat pahalılığı ön plana çıkıyor…
Yapılan son araştırmalara göre; 2020 yılında işsizlik yüzde 18,5 ile ilk sırada yer alırken, yüzde 17,3'lük oranla hayat pahalılığı ikinci sırayı aldı. Üçüncü sırada ise yüzde 17,2 ile eğitim bulundu…
Ancak, 2023 yılına gelindiğinde bu tablo değişti…
Hayat pahalılığı yüzde 33,8 ile Türkiye'nin en büyük sorunu haline geldi. Bu rakam, üç yıl içinde yaşanan çarpıcı bir artışı gösterdi. İkinci sırada ise yüzde 16,5 ile eğitim yer alırken, yoksulluk yüzde 13,4 ile üçüncü sıraya geriledi…
Gıda, ulaşım, konut gibi temel ihtiyaçlardaki artışla birlikte hayat pahalılığındaki bu ani yükseliş, yaşam standartlarını olumsuz etkiliyor…
“2023 YILINDAKİ SATIŞLARI ARAR OLDUK”
Cumartesi günü eşimin verdiği siparişleri almak için bazı esnaf arkadaşlarımı ziyaret ettim. Aslında hem ziyaret hem de alışverişti. Üç işyerinde de yarım saatten fazla oturdum. Bu süre içerisinde iki işyerinin kapısından 3 kişi girdi. Diğerine ise bir kişi bile girmedi…
İşyerlerinden ikisi gıda üzerine diğeri ise anahtar, kilit ve mutfak malzemeleri satışı yapıyordu…
Üç işyeri sahibi arkadaşımda 2023'deki satışları bile arar hale geldiklerini söylediler.
Anahtar, kilit ve mutfak malzemeleri satan arkadaşım, hiç siftah bile yapmadan dükkan kapattığını, satışların yüzde 60-70 oranında düştüğünü, işyerinin mülkü kendisine ait olmasa kapıya kilit vuracağını söyledi…
“İnanır mısın aylık kazancım asgari ücretin altına kadar düştü. Yanımda bir eleman vardı. Kazanç ciddi oranda düşünce üzülerek çıkarmak zorunda kaldım. Elektrik, su, vergi derken elime kalan para 15-20 bin lira. Bu parayla bir ay geçinmek mümkün mü? Bankalardan kredi çekmek istedim. Hem faizi yüksek, hemde istediğim rakamı vermiyorlar. Bende Esnaf Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifine başvurdum. Oradan aldığım krediyle ayakta kalmaya çalışıyorum” dedi.
'AYLIK KAZANCIM ASGARİ ÜCRETİN ALTINA DÜŞTÜ'
Gıda işi yapan iki esnaf arkadaşımın derdi ise başka. Onlar da gıda ürünlerine gelen zamları müşterilerin “kendi kafamıza göre yapıyorsunuz” diye söylemlerinden yakındılar ve şöyle dert yandılar:
“Hafta bir etiket değiştirmek zorunda kalıyoruz. Müşteri bir hafta önce aldığı ürünün fiyatının değişmiş olduğunu görünce bizi suçluyor. Sanki zammı biz yaptık. Toptancıya sipariş veriyorum. Parasını peşin istiyor. Anında havale ediyorum. Ertesi gün telefon ediyor ürünlere zam geldiğini, şu kadar fiyat artışı olduğunu söylüyor. Fiyat farkını da havale ediyorum. Ürünler bir hafta da ancak geliyor. Ürün dükkana girdiğinde yeni bir fiyat listesi geliyor. Satışlar yüzde 50-60 oranında düştü. İnsanlar geçmişte iki-üç kilo aldıkları ürünleri artık bir veya yarım kilo almaya başladılar. Çünkü cebindeki paranın alım gücü düştü. Bizde toptancıya siparişlerimizi kasamıza giren paraya göre veriyoruz. Verdiğimiz sipariş ürün miktarı da yarıya düştü. Dükkan kira. 5 Ağustos 2024'te kira artış oranı yüzde 65,93 olarak açıklandı. Ancak dükkan sahibi kiraya yasal olarak yüzde 65,93 zam yapması gerekirken yüzde 100’e yakın artış talep etti. O da haklı. Bugün ben çıksam benden aldığı kiranın bir-iki misli paraya kiraya verecek. Bizde düzenimiz bozulmasın diye dükkan sahibinin istediği zammı yapmak zorunda kalıyoruz. Esnaf Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifinden kredi çekerek çarkı döndürmeye çalışıyoruz'.
BANKALAR KREDİ VERMİYOR
Bankalar artık küçük esnafa kredi vermiyor. Verenler de talep edilen kredi miktarının yarısını bile vermiyor. Esnaf ve Sanatkarların cam simidi Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri oldu. Çarklarını döndürmek adına Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatiflerine başvuranların sayısı sürekli artıyor. Bu da ister istemez yoğunluk yaşanmasına neden oluyor. Bankalara göre daha düşük faiz olması nedeniyle darda kalan Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kooperatifinin kapısını çalıyor…
EN YÜKSEK FAİZ ORANI YÜZDE 29 OLDU
Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifi aracılığı ile kullanılan kredilerin faiz oranları da artırıldı…
Yapılan artışla yüzde 7.5 ile kredi kullanan kredinin faiz oranı 17, yüzde 8.5 ile kredi kullanan kredinin faiz oranı 18 , yüzde 9.5 ile kredi kullanan kredinin faiz oranı 21 , yüzde 12.5 ile kredi kullanan kredinin faiz oranı 24, yüzde 15 ile kredi kullanan kredinin faiz oranı 24 , yüzde 17.5 ile kredi kullanan kredinin faiz oranı 25, yüzde 20 ile kredi kullanan kredinin faiz oranı 26 , yüzde 22.5 ile kullanılan kredinin faiz oranı 27, yüzde 24 ile kullanılan kredinin faiz oranı 28, yüzde 25 ile kredi kullanan kredinin faiz oranları 29 oldu…
Her ne kadar bankalara göre faiz oranları düşük olsa da dar gelirli ve küçük ölçekli esnaf, bu faiz oranlarıyla bile kredi çekmeye sıcak bakmıyor, kendi yağıyla kavrulmaya çalışıyor…
Gerekçesini ise, kazancının faize gideceğini söylüyor…
* * *
Cumartesi günü Lokantacılar ve Kasaplar Odası Başkanı Bahar Bilen ile Odunpazarı Kent Konseyi’nin Genel Kurul toplantısında karşılaştık…
Sohbet sırasında, “Sadi abi dikkatimi şu çekti. Kapanan işyeri sayısından daha fazlası açılıyor. İşyerini kapatanlara gerekçesini sorduğumda ‘ekonomik kriz ve gelirin gideri karşılamaması’ diyorlar. Haklılar. Yeni işyeri açanlar ise bu krizde yaptığı masrafı nasıl çıkaracaklar merak ediyorum” dedi…
* * *
Gerek TÜİK gerekse Maliye ve Hazine Bakanı Mehmet Şimşek, enflasyonun düşüşe geçtiğini açıklasa da, bunu tüketici hissetmiyor. Nedeni ise hala çarşı-pazar ve marketlerdeki fiyat artışlarının sürmesi…
Fiyat artışı durdurulamaz ise enflasyonun düştüğüne öncelikle dar ve sabit gelirliler inanmaz…
* * *
GEÇMİŞ OLSUN UĞUR BAŞKAN
31 Mart’ta yapılan yerel seçimlerde ikinci kez seçilen Seyitgazi Belediye Başkanı Uğur Tepe'nin Cuma günü gece saatlerinde trafik kazası geçirdiğini CHP Eskişehir Milletvekili İbrahim Arslan’ın sosyal medyadan paylaşınca öğrendim…
Arslan, sosyal medyada paylaştığı mesajda, "Dün (Cuma) gece trafik kazası geçiren, sağlık durumunun iyi olduğunu öğrendiğim, Seyitgazi Belediye Başkanımız Sayın Uğur Tepe’ye, ailesine ve tüm Seyitgazili hemşehrilerimize geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum" diyerek haberi duyurdu…
Seyitgazi Belediye Başkanı Uğur Tepe de sosyal medyadan şu paylaşımı yaptı: "Kıymetli Hemşehrilerim; dün (Cuma) gece 22.50 sularında Eskişehir-Seyitgazi karayolu Sarayören mevkiinde talihsiz bir trafik kazası yaşadım. Şükürler olsun ki hem biz de hem de karşı araçta bulunan hemşehrilerimizde maddi hasar dışında bir sıkıntı olmadı. Bizleri merak eden, geçmiş olsun dileklerini ileten herkese sonsuz teşekkürler."
* * *
Uğur Başkan, geçirmiş olduğunuz talihsiz kazayı ucuz atlatmış. Geçmiş olsun başkan. Allah bir daha yaşatmasın…
* * *
