İlk adıyla Anadolu-Osmanlı Kumpanyası bugün ise TURASAŞ 129 yıldır faaliyette.
Son günlerde TÜRASAŞ'ın özelleştirme kapsamına alındığı iddiaları gündemde.
Önce 129 yıldır Eskişehir'de faaliyette olan Türkiye'nin en önemli kamu kuruluşunu bilmeyenleri bilgilendireyim.
1894 yılında Alman İmparatorluğu tarafından Bağdat Demiryolunun Anadolu'dan geçen hattındaki buharlı lokomotif ve vagon ihtiyacını karşılamak üzere Anadolu- Osmanlı Kumpanyası adı ile kuruldu.
Kurtuluş Savaşı sırasında Eskişehir ve tren atölyesi İngilizler tarafından işgal edildi. 20 Mart 1920'de Kuvayı Milliye tarafından geri alındı ve adı Eskişehir Cer Atölyesi olarak değiştirildi. 20 Temmuz 1920'de Yunanların eline geçen atölye, 2 Eylül 1922'de yeniden kurtarıldı.
1960'DA ELMS OLDU
1960 yılında ilk yerli otomobil olan Devrim, dönemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in talimatıyla Eskişehir Demiryolu Fabrikası'nda üretildi. Fabrikanın adı 1970 yılında 'Eskişehir Lokomotif ve Motor Sanayii Müessesesi' (kısaltasıyla ELMS) oldu.
ELMS, modernleşen finansal anlayışla birlikte 1986'da TCDD'nin bağlı ortaklığında yarı-özel bir anonim şirket haline getirildi ve 'Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii A.Ş.' (TÜLOMSAŞ) adını aldı.
1986'DA TÜLOMSAŞ ADIYLA DEVAM ETTİ
ELMS, modernleşen finansal anlayışla birlikte 1986'da TCDD'nin bağlı ortaklığında yarı-özel bir anonim şirket haline getirildi ve 'Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii A.Ş.' (kısaltasıyla TÜLOMSAŞ) adını aldı. İlerleyen yıllarda Amerikan ve Japon firmalarıyla da lisans antlaşmaları yapılarak teknoloji transferi yapıldı. Böylece 1994 yılında ilk yerli dizel hidrolik manevra lokomotifi üretildi.
2020'DE TÜLOMSAŞ'IN ADI
TÜRASAŞ OLARAK DEĞİŞTİ
Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayi A.Ş. (TÜLOMSAŞ) 2020 yılında dünyada ve ülkemizdeki değişen koşullara göre yeniden yapılanarak 04.03.2020 Tarih ve 2186 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile TCDD'nin Bağlı Ortaklığından çıkarılarak kısa adı TÜRASAŞ (Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii Anonim Şirketi) kuruluşuna 233 sayılı Kanun Hükmünde karar verildi. Bu kararla başlayan süreç TÜRASAŞ Eskişehir Bölge Müdürlüğü ismini aldı.
2020 YILINDA ÖZELLEŞECEĞİ KONUŞULUYORDU
2020 yılında TÜLOMSAŞ Genel Müdürlüğü 3 Mart 2020'de Cumhurbaşkanı kararıyla kurulan Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii Anonim Şirketi (TÜRASAŞ) bünyesine, TCDD'nin diğer şirketleri TÜDEMSAŞ ve TÜVASAŞ'la beraber dahil edilerek tüzel kişiliğine son verildi.
TÜLOMSAŞ gibi çok önemli bir şirketin tüzel kişiliğine son verilip yerine TÜRASAŞ adı altında faaliyet göstereceği kesinleştikten sonra o yıllarda gerek CHP milletvekilleri gerekse Eskişehir'deki bazı sivil toplum kuruluşlarının başkanları, 'Özelleştirmenin ilk adımı atıldı' diyerek eleştirdiler.
Bu açıklamalardan sonra iktidar cephesinden, 'TÜLOMSAŞ, TÜRASAŞ olduktan sonra daha güçlendirildi. Özelleşme falan yok. Bu asılsız dedikodular nereden çıkıyor?' diye yalanladılar.
TÜRASAŞ SATILIYOR MU?
Üç yıl sonra kokusu çıktı.
Demiryol-İş Sendikası Eskişehir Şube Sekreteri Hüseyin Çakmak, 'Böylesi güzide bir kurumların özelleştirilmesinin akıldan dahi geçirilmesi bir art niyet değilse bile budalalıktan başka bir şey değildir' dedi.
TÜRASAŞ'ın özelleştirileceği iddiasını Demiryol-İş Sendikası Şube Sekreteri Çakmak ortaya attı.
Bu iddiayı gündeme getiren kişi sıradan birisi değil.
Demiryol-İş Sendikası Eskişehir Şube Sekreteri Hüseyin Çakmak.
TÜRASAŞ çalışanları ve Eskişehirliler bu tür dedikodular tedirgin olmuşlar.
Çakmak, 'Böylesi güzide bir kurumların özelleştirilmesinin akıldan dahi geçirilmesi bir art niyet değilse bile budalalıktan başka bir şey değildir' dedi ve şöyle devam etti:
DEMİRYOLU ÖZELLEŞTİRMELERİ HÜSRANA UĞRADI
'Demiryollarının topyekûn bir halde serbestleştirme adıyla özelleştirme kapsamına alınacağına TÜRASAŞ'ın da içerisinde olduğu konuşuluyor. Taslak metnin TBMM gündemine dahi gelmemesi için hem Demiryol-İş Genel Merkezi hem de şube başkanları çalışmalarını sürdürmekte. Demiryolu işçisinin aleyhinde olan her türlü niyet ve çalışmanın sonuna kadar karşısında olduğumuzu ve bu noktada her türlü mücadeleden asla geri durmayacağımızı ifade etmek isterim. Demiryolu araçlarının üretimini yapan, bakım ve tamirini gerçekleştiren TÜRASAŞ fabrikalarımızdan tutun da yollardaki mesai arkadaşlarımız ve bütün emekçilerimiz demiryolculuk geleneğini ve tecrübesini raylara aktaran ve işini adeta aşkla yapan yüksek sanatkar ruhuna sahip kimselerdir. Öyle ki demiryolları sadece bir iş yeri değil şehirlerimizin kültürel kimliğini inşa eden ve insanımızla bütünleşen bir yapı olarak karşımızda durmaktadır. Eskişehir'imizin şehirleşmesi ve sanayileşmesi demiryolu yatırımları sayesinde başladı. Ülkemizin 150 yılı aşan demiryolu macerasında en büyük pay bu yüksek ruhun ve tecrübenin sahibi olan demiryolu emekçilerinindir. Şimdi yapılmak istenilen şey bu tecrübeyi yok sayarak çöpe atmak ve demiryolunu emekçilerini cezalandırmak mıdır? Bu manada açıkça ifade etmek gerekir ki bahse konu taslak metin tüm demiryolcuların ağzının tadını kaçırmıştır. Sadece TÜRASAŞ'ı değil, bütün demiryollarını ilgilendiren bu metin serbestleştirme başlığı altında bir takım yeni düzenlemeleri öngörmektedir. Demiryollarının çağın gerekliliklerini yerine getiren, daha işlevsel bir yapıya kavuşması için serbestleşmesi ya da özelleşmesi gerekir düşüncesinde olanlara ise dünya üzerindeki demiryolu özelleştirmelerinin hüsranla sonuçlanan serüvenlerine bakmalarını öneririm. Karmaşık bir şekilde kaleme alınan nereye istersen oraya çek kabilinden bir anlayışla hazırlanan bu metinde bahsedilen şey bir özelleştirme emaresi ise bu durumun asla mümkün olmayacağını ve müsaade etmeyeceğimizi bir kez daha hatırlatmak isterim'.
* * *
129 yıldan beri kamunun yönetiminde olan TÜRASAŞ'ı özelleştirmekle ne amaçlanıyor?
1980 yılında Türkiye'deki kamu iktisadi işletmelerinin sayısı 166'ydı. Bu rakam kimi şirketlerin bünyesinde kurulan yan işletmelerle birlikte arttı. 1995 yılında Türkiye'de kamuya ait işletmelerin sayısı 278'di. Türkiye Cumhuriyeti bu işletmelerin büyük bir bölümünden kar elde ediyordu.
Bu işletmelerle zaman içerisinde ilgilenen olmadı. İşletmelerde yer alan makineler eskidi, kadrolar şişti. Bu da işin bahanesi oldu. 'Zarar ediyor' denilerek AK Parti'nin 21 yıllık iktidarlığı döneminde düğmeye bir basıldı, Şeker Fabrikaları, Türkiye'nin 8 ilinde üretim tesisi bulunan SEKA kağıt işletmesi gibi ne var ne yok satıldı.
2002 yılından 2021 yıl sonuna kadar 273 özelleştirme yapıldı. Yapılan satışlar 63 milyar doları buldu.
Sırada TÜRASAŞ mı var?
Kar eden bir kurumun özelleştirmesinin gerekçesi ne?
Bu iddiaların doğru olup olmadığı konusunda Eskişehir AK Parti Milletvekilleri Fatih Dönmez ve Ayşen Gürcan'dan Eskişehirliler bir açıklama bekliyor.
* * *

AKŞENER ESKİŞEHİR BÜYÜKŞEHİR
ADAYINI DA AÇIKLAYACAK MI?
İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener yarın Eskişehir'e gelecek. Bir süredir il ziyaretleri yapan Akşener, önce İYİ Parti il başkanlığını ziyaret edecek. Ardından teşkilatlarla bir araya gelecek. Daha sonra Eskişehir, Bilecik, Afyon, Kütahya, Uşak teşkilatlarıyla istişare toplantısı gerçekleştirecek.
BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKAN
ADAYI MELİH AYDIN MI?
Meral Akşener 31 Mart 2024 de yapılacak yerel seçimlerde ittifak yapmayarak tek başına gireceklerini açıkladı.
İYİ Parti 2019 seçimlerinde yapılan ittifakta İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı CHP adayı Tunç Soyer'i desteklemişti.
'Seçimlere kendi partimizin logosu altında tek başına gireceğiz' diyen İYİ Parti Genel Başkanı Akşener, geçtiğimiz günlerde kurmayı Ümit Özlale'nin İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na adaylığını açıkladı.
İstanbul için ise, 'Büyükşehir Belediye Başkanı adayımızın ismi duyunca çok şaşıracaksınız' dedi.
Kulislerde İYİ Parti İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adaylığı için Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce'nin adı dolaşıyor.
Meral Akşener ile Muharrem İnce geçtiğimiz günlerde özel görüşme yapmışlardı.
İşte bu ziyarette Akşener'in İnce'ye 'yerel seçimlerde ittifak yapalım. Büyükşehir Belediye Başkanı adayı da sen ol' dediği iddia ediliyor.
Demek ki Meral Akşener, 14 ve 28 Mayıs Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'na 'kardeşim' diyerek sarılmıştı.
Herhalde 'kardeşim' dediği İmamoğlu'nu artık o koltukta görmek istemiyor!
'Eskişehir adayımız belli oldu'
26 Eylül'de Eskişehir'e gelecek olan İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, 'Eskişehir adayımız şu anda belli, açıklayacağız' dedi.
Akşener, yarın düzenleyeceği basın toplantısında İYİ Parti'nin yerel seçimdeki Eskişehir adaylarını da açıklaması bekleniyor. İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Fox TV'de katıldığı canlı yayında Çalar Saat programında İlker Karagöz'ün sorularını yanıtlarken, yeni açıklamalarda bulundu.
'Düzce, Eskişehir adaylarımız şu anda belli, açıklayacağız' dedi ancak isimlerini vermedi.
'81 ilde aday çıkaracağız' diyen Meral Akşener'in bu açıklaması sonrasında Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı adayının da netleştiği kesinleşirken, Akşener'in Eskişehir'de yapacağı açıklama merakla bekleniyor.
Bu isim ise 14 Mayıs seçimlerinde 3. Sıra Milletvekili adayı olan bugün ise İYİ Parti Genel İdare Kurulu Üyesi Melih Aydın'ın olduğu konuşuluyor.
* * *
2019 seçimlerinde Eskişehir'de İYİ Parti Büyükşehir ve Tepebaşı ilçesinde aday çıkarmadı. Büyükşehir'de Yılmaz Büyükerşen'i, Tepebaşında ise Ahmet Ataç'a destek verdi.
31 Mart 2014 de yapılacak yerel seçimlerde CHP ile ittifak uzak.
İşte bu nedenle Akşener'in yarın yapacağı basın toplantısını merakla bekliyorum.
Kulis bilgileri doğru çıkacak mı?
* * *

FIKRA:

Bölüm Değişikliği
Etrafındakilerin alaylarına dayanamayan işçi, amirine giderek der ki:
- 'İstifa ediyorum efendim. Arkadaşlar benimle hep 'maymun' diye alay ediyorlar.'
- 'Olmaz, siz çalışkan ve dürüst birisiniz. Sizin bölümünüzü değiştireyim.'
Birlikte şirketin diğer bölümlerini gösteren büyük şemanın önüne geçerler.
Müdür memura sorar:
- 'Evet, hangi dalı seçiyorsunuz?'.
- 'Aşk olsun müdür bey, siz de mi?'.
* * *