Ramazan sofralarının olmazsa olmazı, çorbalardır ve su ile oruç açıldıktan sonra çorba ile devam etmek sağlık açısından çok faydalıdır.
İftarda olduğu gibi sahura da çorba ile başlamak, mide salgılarını artırarak sindirim sisteminin ana yemeğe hazırlanmasını, böylece sindirimin kolaylaştırılmasını sağlar. Diğer yönden bu davranış ramazan ayında önemi daha da artan sıvı alımının artırılmasını katkı yaptığı için de önemlidir. Tüketilen çorba besleyici, hafif ve sağlıklı olmalı, sebze, tahıl ve baklagil içermelidir. Bu özellikleri taşıyan geleneksel çorbamız ise “ezogelindir”.
Ezogelin çorba besleyici özelliğinin yanı sıra, farklı yapılış tarzları ve lezzeti ile Türk mutfağında önemli bir yer tutmaktadır. Ezogelin, kullanılan malzemenin çeşitliliğine dayalı olarak, zengin besin içeriği nedeniyle de her yaş grubundan birçok insan tarafından öncelikle tercih edilen bir çorbadır. Kırmızı mercimek, bulgur, pirinç, domates ve /veya domates salçası, soğan, sarımsak, çeşitli baharatlar konularak yapıldığı gibi, bazı yörelerde patates ile de zenginleştirilerek hazırlanabilmektedir. 2 çorba kaşığı tereyağı ve 2 çorba kaşığı sıvıyağ karışımına soğan doğranıp, birlikte kavrulduktan sonra, bir çorba kaşığı un ilave edilir, salça ve bir çorba kaşığı tel şehriye de eklenip, biraz kavrulup ayrı bir tabağa alınır. Sonra bir su bardağı mercimek, 1 çorba kaşığı bulgur ve 1 çorba kaşığı pirinç, tencereye alınarak, su veya et suyu ya da tavuk suyu ile haşlanır. Hepsi iyice dağılarak piştikten sonra daha önce ayrı bir tabağa alınan soğan, un, salça, tel şehriye karışımı eklenerek kıvam alması sağlanır. Ezogelin çorbaya tat ve lezzet katmak, kokusunu gidermek, sağlığa yararını artırmak için çeşitli baharatlar konulabilir. Bu baharatlar özellikle kış aylarında tükürük, boğaz, akciğer salgısını artırıp, balgam atılmasını kolaylaştırmaktadır. Özellikle kimyon konulması çorbanın sindiriminin kolaylaştırılması ve farklı aroma kazanmasına yardımcı olmaktadır. Üzerine kızdırılmış yağ, nane, kırmızı biber ve ince doğranmış maydanoz konularak servis edilir. Bu tarif, bazılarına mercimek çorbası ile farkının olmadığını düşündürebilir. Fakat ezogelin çorbasının içeriğinde bulgur, pirinç, şehriye gibi tahıllar ve patates, havuç, maydanoz gibi, vitamin ve minerallerce zengin sebzeler bulunmaktadır.
Ezogelin çorba yapımında kullanılan kırmızı mercimek, bulgur, bazen konulan patates kompleks karbonhidrat içermektedir. Bu nedenle bu çorba, diyabet hastaları ve kan şekeri dalgalanmaları yaşayan bireyler için faydalıdır. Dirençli nişasta sayesinde daha uzun süre enerji sağlayıp, bağırsakta sindirilemez, bağırsakta fermente olup prebiyotik etkiye sahiptir, kolestrolü düşürür ve kolon kanseri riskini azaltır. Kompleks karbonhidratların sindirimi uzun sürdüğü ve vücuda enerjiyi yavaş ve düzenli sağladıkları için, ramazanda bu çorbayı tüketmenin önemi artmaktadır. Ezogelin çorbasına konulan mercimek, bulgur ve pirinç, protein değerini artırmaya yardımcı olmaktadır. Çorba yapımında tavuk veya kemik suyu kullanıldığında bunlardan geçen proteini oluşturan amino asitler, geçiş mevsimlerinde gribe karşı koruyucu olmakta, virüs nedenli enfeksiyonlar ve öksürük gibi hastalıklarda doğal bağışıklığın artmasına yardım etmekte, eksik olan hayvansal proteini tamamlamaya yardımcı olmaktadır. Ezogelin çorbada mercimekte proteini meydana getiren amino asitlerden methionin ve sistin kısıtlı olup, lizin amino asidinden kısıtlı olan bulgur ve pirincin amino asit eksikliğini karşılamaktadır. Çorbada kırmızı mercimekten gelen proteinin yapı taşlarından biri olan lizin amino asidi; büyüme, doku onarımı, hastalıklara karşı antikorların oluşması, hormonların, enzimlerin çalışması, iyi konsantrasyonun sağlanması, enerji üretimi, kalsiyum emilimi vb. pek çok olayda rol oynamaktadır. Bu çorbada çocuklar için gerekli olan histidin ve arginin amino asitleri de fazladır. Arginin damarlarda kan akışını rahatlatan, yaraları iyileştiren, böbreklerden atıkların atımına yardımcı olan, bağışıklığı artıran bir amino asittir. Histidin amino asidi ise uyku ve uyanıklığın oluşmasında etkili olmakta, demir, bakır, molibden, çinko, manganez gibi elementleri düzenlemekte, kan Ph’ını ayarlamakta, doku ve yara tamiri yapıp, vücudu ağır metallerden arındırabilmektedir. Methionin amino asiti ise protein sentezi, çinko ve selenyum minerallerin emilebilmesi için önemlidir. Sistin amino asidi ise iyi bir antioksidandır. İçeriğindeki besinlerdeki yüksek diyet lifi bileşimi ile bağırsak hareketini düzenler, bağırsaktaki iyi bakteriyi destekleyerek bağışıklığı destekler, glisemik indeksi düşük olduğundan kan şekeri kontrolünü sağlar ve kolestrolü düzenler. İçerdiği maddelerden gelen fenolik bileşikler antioksidan, iltihap önleyici ve kanser önleyici özelliklere sahiptirler. Bu çorbada bulunan çoğu malzeme A vitamini içermektedir. A vitamini; solunum, idrar ve bağırsak yollarının yüzey astarlarını koruyan, beyaz kan hücrelerinin enfeksiyona (bakteri, mantar, virüs) karşı savaşmasına yardımcı olarak bağışıklık sistemini düzenleyen, büyüme ve gelişmeyi etkileyen, karaciğer ve safradaki yağları, akciğer iltihaplanmasını azaltan, cildi koruyan ve temizleyen, kanserlere (kolon, akciğer, rahim, deri, prostat, mide) koruyucu etki sağlayan bir antioksidandır. Ezogelin B grubu vitaminler açısından zengindir. Bu vitaminler yağ, protein, karbonhidrat yıkımına yardımcı olarak enerji üretimi, sindirim ve sinir sisteminin sağlıklı çalışması, stresin engellenmesi, bağışıklığın güçlenmesi gibi pek çok fayda sağlamaktadır.
Bu çorbada eksik olan C vitamini ise içine konulan sebzeler, soğan, salça ile sağlanmaktadır. Bu vitamin ve tavuk ve kemik suyundan gelen maddeler kolajen üretimine yardımcı olup, serbest radikallerin oluşumunu engellemekte ve yaraların iyileşmesine yardımcı olmaktadır. Potasyumca zengin olan ezogelin çorba kan basıncının düşürülmesi, kalp-damar sağlığı ve ödem oluşumunun önlenmesinde etkilidir. İçeriğinde yüksek oranda olan kalsiyum minerali ve magnezyum ile kemik ve diş sağlığında, demir ve folik asit ile kansızlığın önlenmesinde rol oynamaktadır. İçine ve üzerine konulan yağlar ile içindeki bazı vitaminlerin alımı kolaylaşmakta, nişastasının içindeki amiloz ile etkileşime girerek kan şekerinin yükselmesini engellemektedir. Bebeklerden yaşlılara kadar her yaşta insanın her öğün, her mevsim tüketebileceği geleneksel çorbamız ezogelin sulu, besleyici, doyurucu ve oldukça yüksek besin ve sağlık değerine sahip olup, eğer sade su ile hazırlanmışsa, B12 eksikliğini tamamlayacak yoğurtla birlikte tek başına bile günlük ihtiyaç olan proteini, karbonhidratı, vitamin ve mineralleri sağlayabilen az sayıdaki gıdalardan biridir. Lif açısından zengin olmasından dolayı fazla tüketimi gaz ve şişkinliğe neden olup, mide hassasiyeti olan kişilerde mide tahrişine neden olabilmektedir. Mercimek, bulgur ve pirinç, az su ile haşlanıp poşetlerde günlük kullanım miktarına göre dondurulursa, bu çorbayı daha kısa sürede hazırlamak mümkün olacaktır.
