Sofralarımızın adeta rengini, ahengini, sunumunu tamamlayan salatalar, besin değeri ve lezzetleri ile ayrı bir önem taşımaktadır.

Ana yemeğin yanında servis edilse de, bazıları içerdiği farklı sebze ve meyveler ile ana yemek gibi olabilmektedir. Çeşitli besinleri bir arada bulunduran ve bu nedenle farklı renklerde de olabilen salataların her biri, diğerinden daha başka tat ve lezzetlere sahiptir.

Yaşam kalitemizi artırması, sağlığımızın devamlılığına katkı sağlaması, çeşitli hastalıklardan koruması ve sonuçta, dengeli bir beslenmeye katkıda bulunması açısından değerli olan salatalar, öğünlerimizin vazgeçilmezleridir. Bunlar; hazırlanışlarının pratik olması, zamandan tasarruf sağlaması gibi özellikleri nedeniyle de, insanların sosyal hayata daha fazla zaman ayırmasını kolaylaştıran gıdalardır. Salataların mevsimi yoktur ve her mevsimde farklı sebze, meyve, tahıllar, baklagiller, etler vb. farklı soslarla yapılan salatalar soframızda yer almaktadır. Türkiye, her mevsimde yetiştirilen sebzeler, otlar ve meyveler açısından zengin olup, bunlarla çok farklı şekillerde hazırlan zengin bir salatalar menüsüne sahiptir. Meyve karışımlarından oluşan; içine fındık, fıstık, kabak veya ayçekirdeği içi, ceviz gibi kuruyemişlerin eklendiği, krem şanti, krema, çikolata sosları, pudra şekeri, jöle, doğal tatlandırıcı olan bal ile lezzetlendirilip, sağlığa faydası artırılan meyve salataları da tatlı olarak sofralarımızda yer almaktadır.

Salata sosları, salatalarımızın vazgeçilmez unsurlarıdır. Eski yıllarda salatalara limon kabuğu ve suyu, sirke, nar ekşisi, zeytinyağı, sarımsak, çeşitli baharatlar eklenirken, son yıllarda evlerde ve sanayide yapılan ve hazır olarak sunulan çok çeşitli soslar bulunmaktadır. Salata sosları biryandan salatanın kalorisini artırırken, diğer yandan kalitesini, lezzetini, tadını artırmaktadır. Yaz aylarında, domates, salatalık, biber, soğan ve yeşilliklerle yapılan çoban salata veya patlıcanlı, kabaklı salatalar daha çok yapılırken, kış aylarında marul, maydanoz, roka, nane, havuç, turp, lahana (beyaz ve mor), karnabahar, patates gibi salatalar yapılmaktadır. Salatalar artık sadece sebzelerle yapılmakla kalmayıp, son yıllarda tahıllar, baklagiller, peynirler hatta etler ile de karışım halinde hazırlanmaktadır. Sofralarımızın olmazsa olmazı salatalar; vitamin, mineral, lif, bitkisel ve hayvansal protein içerikleri ile sağlık otoritelerinin sağlıklı beslenme menüsündeki, sağlığa faydalı bütün maddeleri içeren kombinasyonlardır.

Bir günde almamız gereken karbonhidratlar, proteinler, vitamin ve mineraller, bazı bileşikler (karetonoid, polifenoller vb), lifleri ve yağları bünyelerinde barındırırlar. Kısaca bazı salatalar bütün ürün gruplarını içeren sadece yemek olarak tüketebileceğimiz gıdalardır. Salatalardan alınan vitamin ve mineralleri vücudumuz üretemez ve bunları almanın en sağlıklı yolu, mevsim sebze ve meyvelerini ve pek çok besin öğesini barındıran bu gibi gıdaların tüketiminden geçmektedir. Her vitamin ve mineral vücudumuzda farklı bir işleve sahiptir. Bu vitamin ve minerallerin bazısı suda (C ve B vitamini) bazısı ise yağda (A, D, E, K vitaminleri) çözünerek vücuda faydalı olmaktadır. Yeşil sebzeler, domates, patates vb, salatalarda kullanılan ürünlerde A ve B, C vitamini bulunmaktadır.

Bu vitaminler bağışıklık sistemi, sinir, cilt, kalp, göz ve kas sağlığını desteklerler.  Mineraller ise sadece besinlerden alabildiğimiz ve vücudun düzgün çalışması için gerekli öğelerdir. Salatalara konulan çoğu ürünler kalsiyum, fosfor, potasyum, demir, açısından zengin olup bazılarında magnezyum, çinko, manganez, iyot, selenyum, vb mineraller bulunmaktadır. Sinir sisteminin dengelenmesi, bağışıklığın korunması,  şeker oranı ve kolestrolün dengelenmesi, kemik, kas ve cilt sağlığının korunması ve kan yapımı gibi pek çok fonksiyona sahiptirler. Salatalara koyduğumuz çeşitli gıdalar renkçe de farklı olabilirler.

Turuncu, mor, kırmızı ve yeşil renkli gıdalar güçlü antioksidanlardandır. Bunlar vitamin ve minerallere ek olarak kalp, kanser hastalıklarına karşı koruyup, yaşlanmayı geciktirmek, göz sağlığına faydalı olmak gibi özelliklere sahiptirler. Salatalarda tahıllar ve baklagiller kullanılırsa (makarna, erişte, bulgur, ekmek vb.) eksik olan karbonhidratlar artırılabilmektedir. Enerji kaynağı olan bu grupta özellikle baklagillerden ve bulgurdan gelen karbonhidratlar vücuda daha çok fayda sağlayacaktır. Salatalarda kullanılan sebzeler, meyveler, tahıllar, baklagiller lif yönünden zengin olup, bağışıklığımızda önemli rol oynayan bağırsaklarımızı desteklerler. Salatalarda sos olarak kullanılan yoğurt ise probiyotikleri vücudumuza sağlarken, aynı salatada bulunan baklagiller, sebzeler, meyveler, tahıllar prebiyotik sağlarlar.

Bunların bağışıklığa verdikleri destekler, vitamin ve minerallerle artmakta ve prebiyotik olan liflerle sindirim sağlığı iyileşmekte, bağırsak sağlığı güçlenmektedir. Bunun yanında lifler tokluk duygusunu artırıp, kolestrol ve şekeri dengeleyerek kalp sağlığının korunmasına, diğer beslenme öğeleri gibi katkıda bulunmaktadır. Günümüzde baklagil, tahıl, yumurta, tavuk eti, peynir, yoğurt, kuruyemiş, sos içeren yani tüm besin öğelerini içeren salatalar yemeği tamamlayıcı unsur olmaktan çıkıp ana yemek haline gelmektedirler. Baklagillerin (mercimek, fasulye vb.) bitkisel protein içeriği yüksek olup, içine konulan C vitaminince zengin besinlerle vücuda alımı artmaktadır.

Peynir, yumurta, yoğurttan alınan hem hayvansal proteinler hem de B12 vitamini salatadaki bu eksiklikleri tamamlamaktadır. Proteinler kas, kemik, cilt, saç gibi dokuların yenilenmesi ve onarılmasında, hormonların üretilmesinde rol oynamaktadır. Proteinler, lifler tok tutmaya da yardımcı olmaktadır. Salatalarda D vitamini genellikle eksik olup, yumurta, mantar konularak artırılabilmektedir. İçine kuruyemiş konulan salatalarda proteinler, doymamış yağlar, E vitamini, çinko, selenyum, bakır, potasyum, magnezyum, Omega3 bulunmaktadır. Salata beslenme düzenini zenginleştirmenin, sağlığı desteklemenin önemli bir yolu olup, çeşitli ürünlerle hazırlanmalı, ancak içine konulan ürünlerde kişilerin alerjileri göz önünde bulundurulmalıdır. Yağlar ve soslar salatanın kalorisini artırsa da vücudumuza daha yarayışlı hale getirmektedirler.