Hatırlanacağı üzere geçtiğimiz haftalarda faaliyetine yeni başlayan Eskişehir Strateji Geliştirme Ofisi (ESGO) kamuoyu ile önemli bir veri paylaşımında bulundu.

ESGO’nun yaptığı araştırmaya göre son yıllarda Eskişehir'de zincir marketlerin sayısında önemli bir artış gözlemleniyor. ESGO, kent genelinde 564 zincir marketin faaliyet gösterdiği tespit ederek bu marketlerin 253’ünün Odunpazarı ilçesinde, 250’sinin ise Tepebaşı’nda yoğunlaştığını, 61 tanesinin de dış ilçelerde bulunduğunu duyurdu.

Ekonomik döngünün önemli bir parçası olan bu marketler, yerel istihdam yaratmalarına rağmen ne yazık ki vergi mükellefi olarak kentimize doğrudan katkı sağlamıyor. Vergi mükellefiyetleri sıklıkla genel merkezlerinin bulunduğu İstanbul'a kaydediliyor, bu durum da Eskişehir'i mali açıdan dezavantajlı bir konuma itiyor.

Çünkü zincir marketlerin bulunduğu kente ekonomik katkısının vergi mükellefiyeti açısından yetersiz kalması, bir dizi sorunu da beraberinde getiriyor. Eğer bu zincir marketler faaliyet gösterdikleri ilde vergi mükellefi olsa vergilerini o ile ödeyecekler ve böylece Hazineden Eskişehir’in aldığı pay artacak. Böylece başta alt yapı, üst yapı ve temizlik gibi hizmetlere yatırımlar da o oranda artış gösterecek. Ancak mevcut durumda yerel bütçenin zayıflığı, altyapı projelerinin finansmanında sıkıntılar yaratıyor, temiz su, yol ve ulaşım gibi temel hizmetlerin kalitesini olumsuz etkiliyor.

Ancak bu durum, zincir marketlerin yerel ekonomiye entegrasyonu sayesinde değiştirilebilir.

Sözün özü şudur ki zincir marketlerin Eskişehir'e katkıları, sadece istihdam ile sınırlı kalmamalıdır. Bu marketler Eskişehir’den kazanıyorsa kazandığını bir şekilde de Eskişehir’e yansıtmalıdır. Marketlerin yarattığı dışsal maliyetlerin yani çöpten karbon salımına kadar bedelini yerel yönetimler ve Eskişehirliler ödüyor. Bir de yerel üretici ve yerel esnafa yansıyan sorunlar cabası…

İşte bu noktada, zincir marketlerin Eskişehir’e daha fazla katkı sağlaması adına bazı önerilerde bulunmak istiyorum.

1. ESKİŞEHİRSPOR’A DESTEK

Zincir marketler, kentin önde gelen simgelerinden biri olan Eskişehirspor'a sponsor olma fırsatını değerlendirebilirler. Spor kulübü, şehirdeki sosyal hayatın can damarıdır; bu nedenle, sponsorluklar hem marketlerin marka imajını güçlendirmekte hem de Eskişehirspor’un finansal sürdürülebilirliğine katkı sağlamaktadır. Ayrıca, çeşitli etkinlikler ve sosyal medya kampanyaları aracılığıyla kulübün daha geniş bir kitleye ulaşması sağlanabilir. Bu tür bir destek, sporun yaygınlaşması ve gençlere sağlanan imkanlarla şehirdeki sosyal dayanışmanın güçlenmesine yardımcı olabilir.

2. YEREL ÜRETİCİLERE DESTEK

Zincir marketler, yerel üreticilerle iş birliği yaparak ürün çeşitliliklerini artırabilir ve yerel gıda güvenliğine katkı sağlayabilirler. Marketler, bölgedeki çiftçilerden veya yerel işletmelerden tedarik ettikleri ürünlerle raflarını zenginleştirebilir. Bu hem yerel ekonomiyi canlandıracak hem de tüketicilere daha taze ve sağlıklı alternatifler sunma fırsatı tanıyacaktır. Ayrıca, marka sahipleri yerel ürünlerin tanıtımını yaparak daha geniş bir müşteri kitlesine ulaşabilirler, bu da yerel üreticilerin ekonomik yaşamlarını destekleyecektir.

3. SOSYAL SORUMLULUK PROJELERİ GELİŞTİRMEK

Zincir marketlerin, Eskişehir’in sosyal sorunlarına yönelik sosyal sorumluluk projeleri geliştirmesi büyük önem taşımaktadır. Eğitimden sağlığa, çevresel sorunlardan kültürel etkinliklere kadar birçok alanda projeler geliştirilebilir. Örneğin, marketler yerel okullara eğitim materyalleri sağlamak, genç girişimcilere mentorluk yapmak veya çevre temizliği etkinlikleri düzenlemek gibi projelerde yer alabilirler. Böylelikle, yerel halkla kurulan bağ güçlenirken, toplumun ihtiyaçlarına karşı da duyarlılık gösterilmiş olur.

4. VERGİ BİLİNÇLENDİRMESİ VE İŞ BİRLİĞİ

Zincir marketlerin vergi mükellefiyeti genellikle genel merkezlere bağlı olsa da yerel yönetimlerle iş birliği yaparak uygulamada değişiklikler sağlanabilir. Yerel yönetimler sayesinde markaların bulundukları şehirlerdeki toplumsal katkıları daha iyi anlaşılabilir. Kamu ve özel sektör arasında diyaloglar kurularak, vergi sisteminin daha adil hale getirilmesi konusunda bir çalışma başlatılabilir. Aynı zamanda, sosyal sorumluluk projelerine yönlendirmek üzere vergi teşvikleri de değerlendirilebilir.

5. YEREL FESTİVALLER DÜZENLENEBİLİR

Zincir marketler, düzenleyecekleri topluluk etkinlikleri aracılığıyla da yerel halkla etkileşimlerini artırabilirler. Farklı temalarda düzenlenecek festivaller, yerel sanatçıların ve zanaatkarların eserlerinin sergilendiği etkinlikler, yerel müzisyenlerin konserleri gibi aktiviteler organizasyonları, hem yerel kültürün tanıtımına katkıda bulunacak hem de marketlerin marka bilinirliğini artıracaktır. Bu tür etkinlikler, yerel halkın marketlerle olan bağını güçlendirirken, aynı zamanda ziyaretçi sayısını artırarak ekonomik canlılık sağlayacaktır.

6. ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK VE FARKINDALIK

Zincir marketlerin, çevresel sürdürülebilirlik konusunda aktif bir rol üstlenmesi de oldukça önemlidir. Yerel çevre organizasyonları ile iş birlikleri oluşturarak, geri dönüşüm projeleri geliştirebilir, enerji verimliliği sağlayan uygulamalar hayata geçirebilirler. Bu, doğal kaynakların korunmasına katkı sağlarken, markaların çevre dostu imajını da güçlendirecektir. Ayrıca, inovasyon süreçlerine daha fazla yer vermek, marketlerin hizmet ve ürün yelpazesini genişletecek ve kaliteyi artıracaktır.

7. YEREL YÖNETİMLER İLE İŞ BİRLİĞİ

Tüm bu önerilerin hayata geçirilebilmesi adına, zincir marketlerin yerel yönetimlerle iş birliği içinde çalışmaları da kritik öneme sahiptir. Yerel yönetimler, marketlerin toplumsal sorunlara yönelik projelerini destekleyebilir, ortak etkinlikler düzenlenebilir ve hatta yerel pazarda yer alan diğer işletmeler ile entegre ettikleri kampanyalar oluşturabilirler. Bu iş birliği, yerel ekonomik dinamikleri canlandırmak adına önemli bir adım olacaktır.

8. YEREL BASINA DESTEK

Zincir marketler, yerel basına destek vererek, Eskişehir’deki medya kuruluşlarının sürdürülebilirliğine katkıda bulunabilirler. Yerel gazeteler, radyo istasyonları ve internet tabanlı medya platformları, siyasi, sosyal ve ekonomik gelişmeleri toplumla buluşturarak, halkın bilinçlenmesine yardımcı olmaktadır. Bu nedenle, zincir marketler yerel basınla iş birliği yaparak, reklam ve sponsorluklar aracılığıyla yayın organlarının mali durumlarını güçlendirebilirler.

KARŞILIKLI YARAR İLKESİ

Eskişehir’deki zincir marketler, sadece birer alışveriş noktası olmanın ötesinde, yerel ekonominin dinamizmini artırmaya yönelik önemli bir güç olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak bu güç, yerel halk ve işletmelerle kuracakları güçlü iş birliklerine dayanır. Önerilerim, zincir marketlerin yerel topluluklara olan katkılarını artıracak ve bu süreçte karşılıklı yarar sağlayacak bir model oluşturacaktır.

Sonuç olarak, Eskişehir’deki zincir marketler, yalnızca birer alışveriş noktası olmaktan ziyade, yerel ekonomik ve sosyal dinamikleri güçlendirecek önemli aktörlerdir. Yerel basına destek, sosyal sorumluluk projeleri, yerel üreticilere yardımcı olmak ve toplumsal etkinlikler düzenlemek gibi adımlar, bu aktörlerin kent yaşamına nasıl daha fazla katkı yapabileceğinin açık örnekleridir.

Bu önerilerin hayata geçirilmesi, Eskişehir’de hem ekonomik hem de sosyal açıdan karşılıklı fayda sağlayacak bir ekosistem oluşturacaktır. Yerel basınla iş birliğinin sağlanması, zincir marketlerin toplumla daha güçlü bağlar kurmasına olanak tanıyacak; böylece, Eskişehir daha yaşanabilir, daha dinamik ve sosyal dayanışma içinde bir kent haline gelecektir.

Önerilerle birlikte, zincir marketlerin Eskişehir’in gelişim sürecine aktif katkıları umarım, kentin geleceği için faydalı bir yol haritası oluşturur.