Çılbır, Türk mutfak geleneğinin çok sevilen, dünya mutfaklarında da farklı isimlerle yer bulan, çabuk hazırlanabilen doyurucu, sağlıklı, lezzetli bir yemektir. Poşe pişirme olarak adlandırılan bir şekilde hazırlanır. Bu, bir sıvı içerisinde kaynama derecesine yakın bir noktada fakat kaynatmadan yapılan yumurta pişirme yöntemlerinden birisidir. Poşe yumurta diğer ve halkımızca en çok tercih adıyla'çılbır' hazırlanırken ;derin bir tencereye konan su kaynama noktasına yakınlaşınca (kaynamanın hemen öncesi) içine biraz sirke atılır ve bir kaşıkla tencerede çevrilerek girdap oluşturulur, bu girdabın ortasına bir kepçeye konulan kırılmış yumurta (eğer birden fazla yumurta ile yapılacak ise teker teker aralıklı olarak) bırakılır, yumurta akı piştikten sonra sarısı da çok katılaşmadan, kevgir ile çıkarılıp, üzerine sarımsaklı yoğurt ve isteğe göre bir tavada kızdırılmış yağa kırmızı biber veya salça ya da domates suyu eklenebilir.
Bazı ülkelerde suda pişirilmiş kabuksuz yumurtanın üzerine yumurta sarısı, sirke, baharatlar karıştırılıp benmari usulü denen şekilde yani kaynayan su dolu tencerenin içine konulan bir kap içinde pişirilip üzerine erimiş tereyağı yavaş yavaş konularak elde edilen bir çeşit sos konularak yenilmektedir. Çılbırda karbonhidrat az olduğundan altına küçük kızarmış ekmek, kavrulmuş ıspanak, patates köftesi vb. ilavelerle takviye yapılabilmektedir. Çılbırın pişirilirken genellikle dağılmaması için haşlanan suya bazıları tuz koymaktadır, bu kesinlikle yapılmamalı sadece sirke konulmalıdır. Haşlamada su yerine daha lezzetli ve besleyici olması için et suyu, tavuk suyu veya süt kullanılabilmektedir.
Önemli olan pişme derecesinin iyi ayarlanmasıdır. Çılbır içeriği bakımından protein yönünden çok zengin bir besindir çünkü ana maddesi yumurtadır. Yumurtanın beyazı ve sarısı farklı proteinler içermektedir. Yumurta vücudumuzda sentezlenemeyen ve gerekli olan proteinin yapıtaşı olan amino asitleri uygun oranda ve miktarda içermektedir. Çılbırda kullanılan yumurtanın yanı sıra üzerine konulan yoğurt da bitkisel gıdalarda sınırlı olan proteinleri içerir bu proteinlerin vücuda alınımı ve yarayışını artırır, diğer bir ifadeyle çılbır anne sütünden sonra en iyi protein bileşimine sahip, günlük protein gereksiniminin karşılanmasına yardımcı olan son derece faydalı bir yemektir.
Zihinsel ve fiziki yönden büyüme ve gelişme döneminde olan çocukların beslenmesinde alınması gereken protein miktarının en az yarısının hayvansal kaynaklı olması istenir ve çılbır bu konuda çok iyi bir kaynaktır, gebelik ve emziklilik döneminde olan kadınların artan protein gereksiniminin karşılanmasında, yaşlılarda ise sahip oldukları kas kütlesinin korunması açısından da bu yemek oldukça üstün değerlere sahiptir.Bu yemeği yaparken proteinlerin yapısında değişimler meydana gelmekte ve bununla vücuda alımı ve kullanılması kolay olmaktadır.
Yumurta ve yağlı yoğurtun kolestrol içerikleri yüksektir. Yumurta yağı kalp sağlığına faydalı yağ asitlerini içermektedir. Yumurta kandaki kolestrolü önleyen Omega 3 ve diğer çoklu doymamış yağ asitleri ile lesitini içermesi nedeniyle kandaki kolestrole etkisi düşüktür. Çılbır hazırlanırken yoğurtun içine sarımsak koymak ve yağ olarak zeytinyağı kullanmak, yeşilliklerle zenginleştirmek kolestrolün etkisini azaltmada etkili olmaktadır. Bu yemek proteinler yanında vitamin ve mineraller açısından oldukça zengin bir içeriğe sahiptir. A, B vitaminleri (B1, B2, B5, B6, B9, B12), D, E vitaminleri, fosfor, demir, çinko, iyot ve selenyum minerallerini bulundurmaktadır. Hayvansal protein olan yumurta, yoğurt, eğer tereyağı da eklenirse B12 bakımında zenginleşir. Çılbır, yoğurt ve yumurta ile D vitamini içeren nadir yemeklerdendir.
Suda haşlanmış yumurtada olmayan kalsiyum ise içine konulan yoğurt, salça,yeşillikler ile tamamlanmaktadır. D vitamini ile kalsiyum ve içerisinde bulunan magnezyum ile çeşitli hormonlar, sindirim salgılarının oluşumu ve sağlıklı kemiklerin oluşumu sağlanmaktadır. Yoğurttaki probiyotikler, içine konulan sarımsak, içinde bolca likopen olan domates sosu veya salça ve bolca bulunan A vitamini ile pekçok hastalıklarla savaşmak için bağışıklığın artmasına yardımcı olmaktadır.
Sarımsak ve yumurtada bulunan selenyum ve yoğurtta olan iyot ile tiroid sağlığının korunmasında önemli olmakta, cilt ve deri sağlığına da diğer içinde bulunan mineraller ve vitaminlerle katkıda bulunmaktadır. Üzerine konulan salça, domates sosu, ıspanak, yeşillikler sayesinde C vitamini artmakta ve özellikle yumurtanın içinde olan demir ve çinkonun alımını artırmaktadır. Demir kan yapımını sağlarken, çinko ile birlikte büyüme, gelişme, bağışıklığa katkı sağlamada önemli rol oynamaktadır. Bu yemekte beslenme yönünden eksik olan karbonhidratlar, ekmek yenerek veya altına kızarmış ekmek parçaları veya pide konularak özellikle çocukları sevmesi için hamburger ekmeği arasına veya patates köftesinin üzerine konularak tamamlanabilmektedir.
Bu yiyecek, yanında veya üzerinde yeşil bir salata ile veya altına kavrulmuş ıspanak konularak hem lif hemde mineral açısından daha faydalı hale getirilebilmektedir. Bu yemek içeriği ile antioksidanlarca zengin olup, bizi kötü beslenme, stress gibi faktörlere karşı korumada da etkilidir. Çılbır içinde çeşitli vitaminleri ve mineralleri bünyesinde taşıyan, her yaşta insanın rahatlıkla tüketebileceği, ucuz, çabuk hazırlanabilen ve fazlaca hayvansal proteini ve çoğumuzda eksik olan B12 vitamini yanında, D vitaminini, selenyum, iyotu rahatlıkla alabileceğimiz bir gıdadır. Haftada bir tüketebileceğimiz, sağlığımıza çokfaydalı, tok tutan bir yemeğimizdir.